ΣΥΝΤΟΜΑ ΘΑ ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΥΛΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Αρχεία πάνω στη Θεωρία του Project (A' & B' ΛΥΚΕΙΟΥ)
Βιβλίο του εκπαιδευτικού για τις Ερευνητικές Εργασίες Λήψη
Ερευνητικές εργασίες Λυκείου Λήψη
Καινοτομία Ερευνητικών Εργασιών Λήψη
Πρώτο Σεμινάριο Επιμορφωτών Λήψη
Οι Φάσεις των Ερευνητικών Εργασιών:
Συνδυασμός Διερεύνησης και Συνεργασίας Λήψη
παράδειγμα Project με θέμα τον πολιτισμό
ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΡΕΥΝ. ΕΡΓΑΣΙΩΝ: http://www.authorstream.com/Presentation/zah.tak-1234526-kainotomia-ereynitikon-ergasion/
ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΩΝ: http://www.authorstream.com/Presentation/zah.tak-1222491-project/
ΚΙΝΗΤΟ ΤΗΛΕΦΩΝΟ :http://www.authorstream.com/Presentation/zah.tak-1225294-kinito-tilefono/
Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
"Ποιες είναι οι διαστάσεις της παραγωγής και κατανάλωσης των ειδών ένδυσης;"
Κατερίνα Μπαζίγου – Φιλόλογος
"Ποιες είναι οι διαστάσεις της παραγωγής και κατανάλωσης των ειδών ένδυσης;"
Κατερίνα Μπαζίγου – Φιλόλογος
Η καταναλωτική συμπεριφορά στο θέμα της ένδυσης συνδέεται άμεσα και κατευθύνεται από την τρέχουσα μόδα, η οποία επιβάλλεται μέσα από το διαφημιστικό λόγο. Η κριτική και αυτοκριτική προσέγγιση στο ζήτημα της σχολικής, νεανικής και γενικότερης μόδας είναι ένα ακόμη βασικό ζητούμενο της Ερευνητικής Εργασίας. Φιλοδοξία της συγκεκριμένης εργασίας είναι να δώσει στους/στις μαθητές/τριες την πληροφόρηση και να αναπτύξει τις νοητικές εκείνες δεξιότητες που θα τους καταστήσουν κριτικούς καταναλωτές και ενεργούς πολίτες.
Σύνδεση με το αναλυτικό πρόγραμμα
Η ερευνητική εργασία συνδέεται άμεσα με την ενότητα στην Έκθεση-Έκφραση «Θέματα σχετικά με την ενδυμασία και τη μόδα», η οποία μπορεί να γίνει αφόρμηση για την εργασία ή αντίστροφα. Στο πλαίσιο του ίδιου μαθήματος επίσης μπορεί να διδαχθεί η δομή του επιχειρήματος, καθώς και ο διαφημιστικός λόγος. Ταυτόχρονα προσεγγίζονται διδακτικοί στόχοι του πεδίου «Περιβάλλον και Αειφορία», μέσα από την επεξεργασία θεμάτων που αφορούν την Αειφόρο Ανάπτυξη (διαχείριση φυσικών πόρων, ρύπανση, οικολογικό αποτύπωμα, ανθρώπινα δικαιώματα κ.λ.π.). Τέλος, οι ξένες γλώσσες μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά ως προς την κατανόηση και επεξεργασία ξενόγλωσσων κειμένων.
Δομή και Αξιολόγηση
Η εργασία δομείται σε τέσσερις ενότητες και καταλήγει σε μια δράση, η οποία έχει στόχο να διαχύσει το θέμα της ερευνητικής εργασίας στην σχολική και ευρύτερη κοινότητα. Η ερευνητική εργασία ξεκινάει (ενότητα Α) με την διερεύνηση της καταναλωτικής συμπεριφοράς τόσο των μαθητών/τριών, όσο και του περίγυρου τους. Η ενότητα αξιολογείται με μια αναφορά της μικρής έρευνας που διεξάγουν οι μαθητές/τριες σχετικά με την καταναλωτική συμπεριφορά. Το είδος αυτό της αξιολόγησης στοχεύει στην εξοικείωση των μαθητών/τριών με την παρουσίαση των ερευνητικών δεδομένων και στην ανάπτυξη της ικανότητας της κριτικής ανάγνωσης άλλων ερευνών. Η δεύτερη ενότητα αφορά την σχολική μόδα τόσο την τρέχουσα η οποία διερευνάται μέσα από ένα ρεπορτάζ στο χώρο του σχολείου, όσο και αυτή παλιότερων εποχών μέσα από τις συνεντεύξεις σε ενήλικους. Η αξιολόγηση της ενότητας μπορεί να γίνει: α) με βάση την παρουσίαση σε power point που θα δημιουργήσουν στην δραστηριότητα (Β.1) β) μεγαλύτερου βαθμού δυσκολίας είναι η προτεινόμενη δραστηριότητα (Β.3), όπου οι μαθητές/τριες συνθέτουν μια αναφορά των συνεντεύξεων που έχουν κάνει προσπαθώντας να αναδείξουν εννοιολογικές κατηγορίες μέσα από τα ευρήματα τους και στη συνέχεια να εμπλουτίσουν τα αποτελέσματα τους με κοινωνικά και ιστορικά στοιχεία της εποχής που αυτά αναφέρονται.
Η τρίτη ενότητα πραγματεύεται τη μόδα συνολικότερα και εστιάζει στη διαφήμιση σαν μέσο επιβολής της. Η δραστηριότητα Γ.1. αναδεικνύει τους λόγους (προστασία, προσωπική έκφραση, ταυτότητα, άνεση, έκφραση αξιών και τάσεων, στολισμός κ.λ.π.) για τους οποίους χρησιμοποιούμε τα ρούχα και στόχο έχει να αντιληφθούν οι μαθητές/τριες ότι ένα μεγάλο μέρος της προσωπικής και κοινωνικής μας ύπαρξης εκφράζεται μέσα από την ένδυση. Η δραστηριότητα παραπέμπει στο αντίστοιχο κεφάλαιο του βιβλίου της Έκθεσης-Έκφρασης, το οποίο μπορεί να ενσωματωθεί με τις δικές του δραστηριότητες στο σημείο αυτό του σχεδίου εργασίας. Σημαντικός είναι ο ρόλος της διαφήμισης σαν μέσο επιβολής της μόδας. Τα θέματα του γυναικείου προτύπου μέσα από τη διαφήμιση και της νευρικής ανορεξίας συνδέονται με τη μόδα άμεσα και είναι ζητήματα εξαιρετικά κρίσιμα για τους εφήβους (δραστηριότητα Γ.4.). Η δραστηριότητα (Γ.3.) προσφέρεται για τη διδασκαλία του διαφημιστικού λόγου στην Έκθεση-Έκφραση. Κριτήριο αξιολόγησης της ενότητας μπορεί να είναι η παραγωγή διαφόρων κειμενικών ειδών τα οποία θα χρησιμοποιήσουν οι μαθητές/τριες για την οργάνωση της διαφημιστικής εκστρατείας στο σχολείο τους. Η τελευταία δραστηριότητα (Γ.5) αξιολογεί με ένα διαφορετικό τρόπο την προσωπική αντίληψη των μαθητών σε σχέση με τη μόδα και τη διαφήμιση. Είναι μια δραστηριότητα που αλλάζει την τοπογραφία της τάξης, αφού τα θρανία περιττεύουν και όλη η αίθουσα μεταμορφώνεται σε ενεργό πεδίο κάθε σημείο του οποίου εκφράζει και μια διαφορετική προσωπική στάση.
Η τέταρτη ενότητα προσφέρεται για θέματα διδασκαλίας που σχετίζονται με την Αειφόρο Ανάπτυξη. Με εκκίνηση τα παραθέματα μπορούν να διδαχθούν θέματα που αφορούν την παγκοσμιοποίηση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη ρύπανση μέσω των βιομηχανικών αποβλήτων κ.ά. Η δραστηριότητα Δ.3. (διαλογική αντιπαράθεση) μπορεί να γίνει διδακτική εφαρμογή για τη διδασκαλία του επιχειρήματος, αφού οι μαθητές/τριες θα πρέπει να δομήσουν τα επιχειρήματα του κάθε ρόλου, με βάση όσα έχουν διδαχθεί στο αντίστοιχο κεφάλαιο της Έκθεσης-Έκφρασης αναπτύσσοντας ταυτόχρονα και την ενσυναίσθηση για κάθε ρόλο που έχουν να επεξεργαστούν. Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να αποτελέσει και το κριτήριο αξιολόγησης της ενότητας.
Η Ερευνητική εργασία ολοκληρώνεται με μια δράση με πολυεπίπεδους στόχους: α) την παραγωγή συγκεκριμένου κειμενικού είδους (αφίσα, ανακοίνωση) όπου η δράση θα τεκμηριώνεται με βάση τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε το Τμήμα Ενδιαφέροντος β) την ανάπτυξη σχέσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής ανάμεσα στα μέλη της σχολικής αλλά και της ευρύτερης κοινότητας, γ) τη δημοσιοποίηση της εργασίας στη σχολική, αλλά και την ευρύτερη κοινότητα.
Παραδοτέα προς αξιολόγηση των μαθητών/τριών
Η αξιολόγηση θα στηρίζεται α) στην ομαδική εργασία των μαθητών/τριών, τόσο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσο και κατά την παρουσίαση της εργασίας και β) στις ατομικές εργασίες. Συγκεκριμένα η κάθε ομάδα θα τηρεί φάκελο (έντυπο και ηλεκτρονικό) ο οποίος θα περιλαμβάνει τη συμβολή της κάθε ομάδας στις δραστηριότητες, στις επιμέρους έρευνες, στην κριτική ερμηνεία των αποτελεσμάτων, στα τεχνήματα κ.λ.π. Στον ομαδικό βαθμό θα συνυπολογίζεται και αυτός από την παρουσίαση της ερευνητικής εργασίας. Τέλος ο κάθε μαθητής με το τέλος της εργασίας θα καταθέτει ατομική εργασία πάνω σε ένα πεδίο το οποίο διέτρεξε ο κεντρικός σχεδιασμός και η υλοποίηση της εργασίας και θα εκφράζεται με οποιοδήποτε μέσο επιθυμούν οι μαθητές/τριες (κειμενικό είδος, έρευνα, παρουσίαση κ.λ.π.).
Βαρύτητα μεγαλύτερη, χρειάζεται να έχει ο βαθμός από την ερευνητική εργασία στο πλαίσιο της «ομαδοσυνεργατικότητας» με αναλογία 6/4.
Βασική επισήμανση:
Ο σχεδιασμός της παρούσας Ερευνητικής Εργασίας είναι εκτενής. Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα επιλέξουν να υλοποιήσουν αυτή ή ανάλογου μεθοδολογικού σχεδιασμού εργασία έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τις δραστηριότητες ως έχουν, να τις τροποποιήσουν ή να συνθέσουν άλλες πρωτότυπες με τη συνεργασία και τις προτάσεις των μαθητών/τριών τους. Επίσης μπορούν να υλοποιήσουν όσες δραστηριότητες ανά ενότητα κρίνουν συνεκτιμώντας τα χρονικά περιθώρια, αλλά και τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών.
Εισαγωγικά – Αφόρμηση
Εισάγουμε τους μαθητές/τριες στην Ερευνητική Εργασία με ένα καταιγισμό ιδεών. Η συγκεκριμένη διδακτική τεχνική έχει αρχικά στόχο να αναδείξει τις προϋπάρχουσες αντιλήψεις των μαθητών/τριών για τα ρούχα, οι οποίες θα γίνουν σημείο εκκίνησης για την ερευνητική εργασία. Κατά τη διαδικασία υλοποίησης της Ερευνητικής Εργασίας οι αντιλήψεις αυτές αναμένεται να αναθεωρηθούν, να εμπλουτισθούν και να καταλήξουν σε μια ολιστικότερη κριτική και αυτοκριτική προσέγγιση του συγκεκριμένου καταναλωτικού αγαθού. Από τον καταιγισμό ιδεών αναμένεται να αναδυθεί σαν κυρίαρχη έννοια η «μόδα». Η παρατήρηση στη συνέχεια των ετικετών των ρούχων προσθέτει σαν σημαντικούς άξονες της ερευνητικής εργασίας τις πρώτες ύλες των ρούχων και τη χώρα κατασκευής. Από την εισαγωγική ενότητα θα αναδυθούν οι βασικοί άξονες της ερευνητικής εργασίας:
Μόδα (η προσωπική μας σχέση με τα ρούχα - κατανάλωση)
Εταιρεία παραγωγής και χώρα κατασκευής (κατασκευή και διάθεση)
- Ποια είναι η πρώτη λέξη που σκέφτεστε για την έννοια «ρούχα»;
Καταγράφουμε σε μια επιφάνεια που να είναι ορατή από όλα τα μέλη του τμήματος (για παράδειγμα στον πίνακα) όλες τις λέξεις που μας έρχονται στο μυαλό. Δεν υπάρχει σωστό και λάθος αποδεχόμαστε και καταγράφουμε όλες τις λέξεις για 5΄ το πολύ.
- Κατηγοριοποιήστε τις λέξεις που έχετε καταγράψει σε ομάδες εννοιών.
Παρατηρείστε τις λέξεις που έχετε καταγράψει και προσπαθήστε να τις συγκεντρώσετε σε ομάδες εννοιών.
-Οι ετικέτες στα μπλουζάκια.
Για να εμπλουτίσουμε την αρχική καταγραφή εννοιών παρατηρούμε τις ταμπελίτσες στο μπλουζάκι που φοράει καθένας/καθεμιά. Πού κατασκευάστηκε; Από τι υλικό είναι φτιαγμένο;
Α. Ποια είναι η καταναλωτική σχέση μας με τα ρούχα;
- Η ενότητα στοχεύει στην ανάδειξη της καταναλωτικής σχέσης μας με τα ρούχα μέσα από δύο έρευνες. Η πρώτη έρευνα έχει τη μορφή καταγραφής των ατομικών ειδών ένδυσης του/της κάθε μαθητή/τριας, ενώ η δεύτερη είναι πιο εκτενής και έχει το χαρακτήρα μικρής δημοσκόπησης με στόχο την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις καταναλωτικές συνήθειες που σχετίζονται με τα ρούχα.
- Η ενότητα έχει επίσης διδακτικό στόχο την εξοικείωση των μαθητών/τριών με την ερευνητική διαδικασία σε όλα τα στάδια (σχεδιασμός, εφαρμογή, παρουσίαση των ερευνητικών δεδομένων).
Α.1. Ας ρίξουμε μια ματιά στο περιεχόμενο της ντουλάπας μας!
Εργασία στις ομάδες: Κάνουμε μια μικρή ανασκαφή στην ντουλάπα μας για να καταγράψουμε τα ρούχα που βρίσκουμε. Για την καταγραφή μπορεί να μας βοηθήσει ένας πίνακας σαν τον παρακάτω (Πίνακας 1). Στη συνέχεια μπορούμε να συγκεντρώσουμε όλα τα στοιχεία και να τα περάσουμε σε ένα φύλλο Excel. Έτσι θα έχουμε μια πλήρη εικόνα των ρούχων που διαθέτουμε σαν ομάδα.
Εργασία στην ολομέλεια: Όλες οι ομάδες παρουσιάζουν τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από τις καταγραφές τους.
Προβληματιζόμαστε για τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε:
Είναι πολλά; Θα μπορούσαμε να είχαμε λιγότερα;
Είναι μερικά ξεχασμένα;
Μας είναι όλα απαραίτητα;
Σε ποιες χώρες είναι κατασκευασμένα;
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΠΙΝΑΚΑΣ
Πίνακας 1. Καταγραφή των ειδών ένδυσης της ντουλάπας μας.
Είδος ρούχου / Ποσότητα / Χρόνος απόκτησης / Χώρα κατασκευής
Α.2. Γιατί δεν ρωτάμε και τους άλλους;
Ρωτάμε τους συμμαθητές μας, τους φίλους μας, την οικογένεια μας σχετικά με τις επιλογές τους στα ρούχα.
Εργασία ολομέλεια:
Συζητείστε τι θα θέλατε να μάθετε σχετικά με το θέμα, ποιες ερωτήσεις θα κάνετε, ποιο θα είναι το δείγμα σας (ηλικία, φύλο κ.λ.π.). Φροντίστε οι ερωτήσεις να είναι κλειστές (δηλαδή η απάντηση να είναι πολλαπλή επιλογή) για να τις επεξεργαστείτε πιο εύκολα.
Εργασία στις ομάδες:
Μπορείτε να χωρίσετε το δείγμα σας με κριτήρια το φύλο, την ηλικία κ.λ.π. και η κάθε ομάδα θα αναλάβει να διεξάγει την έρευνα σε δείγμα διαφορετικών χαρακτηριστικών (για παράδειγμα μια ομάδα μπορεί να συλλέξει ερωτηματολόγια από γυναίκες μέχρι 30 ετών, μια άλλη από άνδρες μέχρι 30 ετών κ.ο.κ.). - Αφού συντάξετε το ερωτηματολόγιο και το αναπαράγετε σε όσα αντίγραφα συμφωνήσατε ότι θα είναι το πλήθος του δείγματος σας, είστε έτοιμοι για την έρευνα σας!
Υπόδειγμα ερωτηματολόγιου για «καταναλωτικές επιλογές στα ρούχα»:
Ηλικία………………….
Φύλο……………………
Γιατί αγοράζετε συνήθως ρούχα;
Γιατί φθείρονται τα παλιά,
Γιατί αλλάζει η μόδα,
Γιατί με κάνει και νιώθω καλύτερα,
Πιστεύετε ότι τα ρούχα σας δείχνουν κάτι και για τον εαυτό σας;
ΝαιΟχι
Ποιο είναι το βασικό κριτήριο για να αγοράσετε ένα ρούχο;
Η τιμή,Να με βολεύει,
Να είναι στη μόδα,
Η φίρμα,
Η γνώμη του/της φίλου/ης
Προσέχεις την χώρα προέλευσης;
Ναι
Όχι
Τα παλιά σας ρούχα τι τα κάνετε;
Τα πετάω,
Τα χαρίζω,
Τα πουλάω,
Τα ανταλλάσσω με φίλες/ους
- Μόλις συγκεντρώσετε όλα τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια, είναι η ώρα να επεξεργαστείτε τα στοιχεία και να συντάξετε μια αναφορά της έρευνας. Ανά ομάδες μπορείτε να δουλέψετε ως εξής:
Συγκεντρώστε τα ερωτηματολόγια και περάστε τις απαντήσεις στο Excel ή σε οποιοδήποτε άλλο στατιστικό πακέτο υπάρχει διαθέσιμο. Μόλις ολοκληρωθεί η καταχώρηση των αποτελεσμάτων, κατασκευάστε ιστογράμματα με τις απαντήσεις.
Με βάση τα αποτελέσματα της στατιστικής ανάλυσης θα συντάξετε την αναφορά της έρευνας. Μπορείτε να μοιραστείτε μεταξύ σας τις ερωτήσεις και να γράψετε μια αναφορά για κάθε ερώτηση. Φροντίστε να περιλάβετε στην ανάλυση: Γενικό σχόλιο για κάθε ερώτηση βασισμένο στην επικρατούσα απάντηση, παρουσίαση των ποσοστών σε κάθε επιλογή, ένα μικρό σχόλιο για κάθε απάντηση (τι πιστεύετε για το αποτέλεσμα, τα αίτια που οδηγούν σε αυτή την απάντηση, ενδεχόμενες συνέπειες κ.λ.π.).
Στην ολομέλεια: Όλες οι ομάδες φέρνουν τις αναφορές που έχουν συντάξει με βάση το δείγμα που είχαν να μελετήσουν και συντάσσεται η συνολική αναφορά της έρευνας. Εξάγονται συμπεράσματα και γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα στην αντίληψη που έχουν για τη μόδα και τα ρούχα διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες.
Α.2. Σε ένα σκαρίφημα ή χάρτη της περιοχής γύρω από το σχολείο η κάθε ομάδα καταγράφει τα εμπορικά καταστήματα ρούχων. Βάζουμε χωριστά σημάδια για τα καταστήματα που πουλάνε γυναικεία, παιδικά, αντρικά ρούχα.
Στην ολομέλεια: Σε ένα συνολικό χάρτη της περιοχής η κάθε ομάδα προσθέτει τα σημεία ενδιαφέροντος τα οποία έχει καταγράψει. Κάνουμε τις παρατηρήσεις μας.
Α.3. Εξοπλισμένοι με μια φωτογραφική μηχανή (μπορούμε να έχουμε και μαγνητόφωνο ή βιντεοκάμερα) βγαίνουμε βόλτα στο εμπορικό κέντρο ανά ομάδες.
Παρατηρούμε και φωτογραφίζουμε ανθρώπους που ψωνίζουν ρούχα και βιτρίνες ρούχων. Παρακολουθούμε και καταγράφουμε διαλόγους και φράσεις ανάμεσα στους πελάτες και τους πωλητές/τριες.
Εναλλακτικά ή επιπρόσθετα μπορούμε να κάνουμε και συνεντεύξεις με τους ανθρώπους που ψωνίζουν με βάση το ερωτηματολόγιο της προηγούμενης δραστηριότητας.
Στην ολομέλεια: Η κάθε ομάδα παρουσιάζει με όποιο τρόπο αποφασίσει τα ευρήματα από την έρευνα στο πεδίο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παρουσίαση power point, παντομίμα, κείμενο, κολλάζ με φωτογραφίες και σύντομες φράσεις καθώς και οτιδήποτε άλλο κρίνετε κατάλληλο.
Β. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νεανικής και σχολικής μόδας;
Η ενότητα εστιάζει στη σχολική μόδα και στοχεύει στην παρατήρηση και αναστοχαστική προσέγγιση της νεανικής ενδυμασίας. Η συγκριτική διάσταση της σχολικής και νεανικής μόδας στο χρόνο έχει στόχο την κατανόηση των εξελίξεων με βάση τις κοινωνικές αντιλήψεις της κάθε εποχής. Σημαντικός μεθοδολογικός στόχος της ενότητας είναι η ανάπτυξη συνεργατικών σχέσεων θετικής αλληλεξάρτησης κατά την οργάνωση ενός ρεπορτάζ στο χώρο του σχολείου δεδομένου ότι οι μαθητές/τριες θα πρέπει να καταμερίσουν τις εργασίες συνεργαζόμενοι σε όλες τις φάσεις της υλοποίησης του. Τέλος, η ενότητα στοχεύει στην εξοικείωση των μαθητών/τριών με τη μεθοδολογία της ποιοτικής έρευνας (συνεντεύξεις).
Στις 5 Φεβρουαρίου 1982 καταργήθηκε μετά από δεκαετίες η σχολική ποδιά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Σχολική ποδιά φορούσαν όλα τα παιδιά (αγόρια και κορίτσια) στο δημοτικό, αλλά μόνο τα κορίτσια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Η κατάργηση προκάλεσε έντονο προβληματισμό τόσο ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς, όσο και ανάμεσα στους γονείς οι οποίοι φοβήθηκαν ότι με την κατάργηση της θα επιβαρυνθεί ο οικογενειακός προϋπολογισμός και θα δημιουργηθεί ζήτημα κοινωνικών διακρίσεων.
Β.1. Ρεπορτάζ στο σχολείο!
Οργανώστε ένα ρεπορτάζ στο σχολείο σας με θέμα: «Η σχολική μόδα μετά την κατάργηση της σχολικής ποδιάς». Μπορείτε να γυρίσετε ένα φιλμάκι με ψηφιακή βιντεοκάμερα ή/και να τραβήξετε φωτογραφίες.
Εργασία σε ομάδες - Προετοιμασία και υλοποίηση του ρεπορτάζ:
- Αναζητείστε στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικά με το μαθητικό ντύσιμο πριν το 1982, όταν οι μαθητές/τριες φορούσαν ακόμα τη «σχολική ποδιά». - Καταμερίστε τις εργασίες που πρέπει να διεκπεραιωθούν για τη διεξαγωγή του ρεπορτάζ:
o Συντακτική ομάδα (οργάνωση του ρεπορτάζ: σύνταξη των ερωτήσεων, χώρος, χρόνος διεξαγωγής του, δείγμα ερωτώμενων)
o Ρεπόρτερς (υπεύθυνοι για τη διεξαγωγή του ρεπορτάζ)
o Κινηματογραφιστές ή/και φωτογράφοι (υπεύθυνοι για την προμήθεια και τη χρήση όλων των απαραίτητων για την βιντεοσκόπηση ή φωτογράφηση του ρεπορτάζ)
Εργασία στην ολομέλεια: Η κάθε ομάδα παρουσιάζει το οπτικοακουστικό υλικό της. Η σύνθεση των αποτελεσμάτων μπορεί να ακολουθεί τους παρακάτω άξονες:
Δικαιώθηκαν οι φόβοι που συνόδευαν την κατάργηση της σχολικής ποδιάς;
Τι λένε οι συμμαθήτριες σας (και οι συμμαθητές σας) για το σχολικό τους ντύσιμο; Με τι κριτήρια το επιλέγουν;
Πώς θα σχολίαζαν τις επιλογές του άλλου φύλου;
Πώς θα τους φαινόταν αν επαναφερόταν ο θεσμός της σχολικής ποδιάς;
Οποιοδήποτε άλλο στοιχείο αναδειχθεί από το ρεπορτάζ και κριθεί σημαντικό από το Τμήμα.
Β.2. Πώς ντύνονται οι μαθητές/τριες σε άλλες χώρες;
Εργασία σε ομάδες: Αναζητείστε πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με την σχολική αμφίεση σε άλλες χώρες. Επιμερίστε την εργασία ώστε να καλύψετε ένα μεγάλο γεωγραφικό εύρος χωρών (Ευρώπη, Αφρική, Ασία, Αμερική).
Εργασία σε ολομέλεια: Η κάθε ομάδα φέρνει τα στοιχεία που συγκέντρωσε και οργανώνετε μια παρουσίαση ή ένα κολλάζ με φωτογραφίες μαθητών/τριών από άλλες χώρες.
Β.3. Με τα μάτια των μεγαλύτερων….
Εργασία σε ομάδες. Η κάθε ομάδα θα αναλάβει να πάρει συνεντεύξεις από τρία άτομα διαφορετικής ηλικίας: για παράδειγμα τρία άτομα στη δεκαετία των 30, τρία στη δεκαετία των 50 και τρία στη δεκαετία των 70. Το θέμα της συνέντευξης θα είναι η νεανική μόδα σε τρεις διαφορετικές δεκαετίες. Μερικές ερωτήσεις που μπορούν να τεθούν είναι:
Κατά πόσο διέφερε η νεανική μόδα από τη σημερινή;
Ποιες είναι οι ομοιότητες;
Ήταν το ντύσιμο περισσότερο ή λιγότερο σεμνό από το σημερινό;
Φορούσαν στολή για το σχολείο;
Τι σκέφτονται για τα ρούχα που φοράνε σήμερα οι έφηβοι;
Είναι πολύ βοηθητικό να μαγνητοφωνήσετε τις συνεντεύξεις. Αφού ακούσετε προσεκτικά τις συνεντεύξεις, απομαγνητοφωνήστε τα κομμάτια τα οποία θεωρείτε σημαντικά (απαντούν στις ερωτήσεις σας ή αναφέρονται σε άλλα θέματα τα οποία δεν είχατε προβλέψει να ρωτήσετε, αλλά αναδύθηκαν κατά τη συνέντευξη και κρίνετε ότι είναι χρήσιμο να τα εντάξετε στην έρευνα σας).
Η κάθε ομάδα θα συντάξει μια αναφορά με βάση τις ερωτήσεις που τέθηκαν και τις απαντήσεις. Προσπαθήστε να αναδείξετε τα κοινά θέματα στα οποία αναφέρονται οι πληροφορητές σας, αλλά και τις διαφορές που εμφανίζονται στις απαντήσεις τους. Μπορείτε να εμπλουτίσετε την αναφορά με στοιχεία για την εποχή στην οποία αναφέρονται οι πληροφορητές σας (στοιχεία για την κοινωνία, τις συνήθειες κ.λ.π.).
Εργασία στην ολομέλεια:
Τα αποτελέσματα της κάθε ομάδας εξετάζονται συγκριτικά με βάση τις ερωτήσεις που τέθηκαν. Κατά την επεξεργασία αναδεικνύονται και ερμηνεύονται οι διαφορές ανάμεσα σε κάθε εποχή, αλλά και οι ομοιότητες στις πρακτικές και τις αντιλήψεις. Γ. Ποιες είναι οι διαστάσεις της μόδας των ειδών ένδυσης;
Η ενότητα πραγματεύεται τη μόδα συνολικότερα και εστιάζει στη διαφήμιση σαν μέσο επιβολής της. Αρχικός στόχος είναι να αντιληφθούν οι μαθητές/τριες ότι ένα μεγάλο μέρος της προσωπικής και κοινωνικής μας ύπαρξης εκφράζεται μέσα από την ένδυση. Η ανάλυση του διαφημιστικού λόγου θα αποκωδικοποιήσει τις τεχνικές πειθούς που χρησιμοποιούνται στο χώρο της μόδας διαχρονικά και στοχεύει στην διαμόρφωση κριτικά σκεπτόμενων καταναλωτών. Στη συνέχεια η παραγωγή διαφημιστικών κειμένων θα εξασκήσει τους/τις μαθητές/τριες στο συγκεκριμένο κειμενικό είδος. Τα θέματα του γυναικείου προτύπου μέσα από τη διαφήμιση και της νευρικής ανορεξίας συνδέονται με τη μόδα άμεσα και είναι ζητήματα εξαιρετικά κρίσιμα για τους εφήβους. Για το λόγο αυτό η δραστηριότητα στοχεύει στη διάχυση του θέματος μέσα στη σχολική κοινότητα.
Γ.1. Τι δηλώνουν τα ρούχα μας;
Εργασία σε ομάδες: Για το Μακρυγιάννη διαφορετικό ντύσιμο σημαίνει διαφορετικός χορός και διαφορετικές αντιλήψεις. Κάντε μια έρευνα για το τι σήμαινε για την κοινωνία της εποχής του Μακρυγιάννη το φράγκικο ντύσιμο. Ξεκινήστε από το βιβλίο της Έκθεσης – Έκφρασης και αναζητήστε παραδείγματα από διαφορετικούς λαούς και εποχές όπου το ντύσιμο συνδεόταν με την κοινωνική θέση, την πολιτική δύναμη, την ιδεολογική τοποθέτηση.
Εργασία στην ολομέλεια: Συγκεντρώστε τα παραδείγματα που έχετε βρει και δημιουργείστε μια παρουσίαση. Συζητείστε όλοι/ες μαζί τι σημαίνει η επιλογή του συγκεκριμένου ντυσίματος σε κάθε περίπτωση;
«Παρακάτου είναι ένας χορός όπου γένεται. Ένας με σκουτιά φράγκικα χορεύει μ' έναν Έλληνα (…) Ο φραγκοφορεμένος θέλει τον δικό του χορό, ο Έλληνας τον δικό του και θα μαλώσουνε ογλήγορα, ότι δεν μπορεί να μάθη ένας του άλλου το χορό».
Μακρυγιάννης - Απομνημονεύματα
Γ.2. Μόδα είναι και αλλάζει!
Εργασία σε ομάδες: Αναζητήστε στο διαδίκτυο χαρακτηριστικές εικόνες ρούχων από διαφορετικές δεκαετίες του 20ου αιώνα. Για κάθε δεκαετία περιγράψτε τα χαρακτηριστικά των ρούχων της μόδας της εποχής.
Εργασία σε ολομέλεια: Συνθέστε όλες οι ομάδες τα ευρήματα σας σε ένα αρχείο power point και κάντε μια παρουσίαση με θέμα «η μόδα τον 20ο αιώνα». Για κάθε δεκαετία συγκεντρώστε φωτογραφίες και γράψτε ένα σύντομο κείμενο περιγράφοντας τις κυριότερες τάσεις της μόδας.
Γ.3. Επιταγές… της μόδας!
Εργασία σε ομάδες: Στην αρχή κάθε εποχής τα περιοδικά ποικίλης ύλης φιλοξενούν τις νέες «τάσεις» της μόδας. Συγκεντρώστε από τον περιοδικό τύπο και το διαδίκτυο κείμενα από την παρουσίαση της φετινής μόδας. Με ποια επιχειρήματα επιχειρούν να πείσουν τους καταναλωτές;
Τι ρούχα θα φορεθούν φέτος τον χειμώνα;
Οι διεθνείς οίκοι σε Παρίσι, Μιλάνο, Νέα Υόρκη και Λονδίνο, προτείνουν μερικά από τα βασικά στοιχεία και χαρακτηριστικά της σεζόν, που οφείλουμε όλες να γνωρίζουμε!Tι θα φορεθεί το 2011.
Οι σχεδιαστές βούτηξαν τις βελόνες τους σε χρωματιστό καβαλέτο και γέμισαν τις πασαρέλες με αισιοδοξία. Μες στη γενικότερη μαυρίλα του 2011 η μόδα λειτουργεί ως πανοπλία ευτυχίας.
Αυτό το καλοκαίρι, το κόκκινο θα φορεθεί όσο ποτέ!
Το χρώμα του πάθους μπορεί να αναδείξει τη μοιραία γυναίκα που κρύβεται μέσα σας, αρκεί η προσωπικότητά σας να το υποστηρίζει. Το κόκκινο ταιριάζει τόσο στις μελαχρινές, όσο και στις ξανθές.
Αποσπάσματα από τον περιοδικό τύπο
Εργασία σε ομάδες:
Αναζητείστε στο διαδίκτυο διαφημίσεις ρούχων ανδρικών και γυναικείων από διαφορετικές δεκαετίες του 20ου αιώνα (μπορείτε να δείτε μερικές στις παρακάτω φωτογραφίες). Η κάθε ομάδα θα επιλέξει μια διαφήμιση ρούχων και θα την παρουσιάσει στην τάξη.
Εργασία στην ολομέλεια:
Συζητείστε στο Τμήμα το διαφημιστικό λόγο όπως καταγράφεται μέσα από τα παραδείγματα που έχετε συγκεντρώσει.
Μερικά ενδεικτικά σημεία τα οποία μπορείτε να παρατηρήσετε:
o Με ποιο τρόπο παρουσιάζονται τα δύο φύλα στη διαφήμιση;
o Ποιοι είναι οι κοινωνικοί ρόλοι που αναγνωρίζετε στις διαφημίσεις;
o Ποιοι είναι οι λεκτικοί ή οι μη λεκτικοί τρόποι που χρησιμοποιούνται για να πεισθούν οι καταναλωτές;
o Ποια συναισθήματα και επιθυμίες προσπαθούν να διεγείρουν στους καταναλωτές;
Διαφημίσεις ειδών ένδυσης από διαφορετικές δεκαετίες
Εργασία στην ολομέλεια:
Μερικά θέματα για τα οποία θα χρειαστεί να συζητήσετε σαν Τμήμα και να πάρετε αποφάσεις:
- Ποιο είδος ντυσίματος θα προτείνετε;
Μπορείτε να σχεδιάσετε ή/και να φωτογραφίσετε το στυλ ντυσίματος που θέλετε.
- Με ποια μέσα θα το προωθήσετε;
Εργασία σε ομάδες: Με βάση τις βασικές αρχές που συμφωνήσατε στην ολομέλεια η κάθε ομάδα μπορεί να σχεδιάσει τη δική της διαφημιστική εκστρατεία και να επιλέξει τους τρόπους που θα κοινοποιήσει τις προτάσεις της στους/στις συμμαθητές/τριες (διαφημιστική αφίσα, μικρό βίντεο, δρώμενο, κατασκευή κ.ά.). Η κάθε ομάδα θα αναλάβει να υλοποιήσει μια διαφημιστική δράση και να αιτιολογήσει τις επιλογές της σε σχέση με το μήνυμα που θέλει να επικοινωνήσει για την προώθηση της ενδυματολογικής πρότασης στο σχολείο.
Γ.4. Το γυναικείο σώμα της… μόδας.
Οι διαφημίσεις της μόδας εκτός από τη δημιουργία των καταναλωτικών προτύπων συμβάλλουν και στη διαμόρφωση της αντίληψης μας για το γυναικείο σώμα. Τα περισσότερα μοντέλα στην προσπάθεια τους να είναι αδύνατα πάσχουν από νευρική ανορεξία.
Προκειμένου να παρουσιασθεί το γυναικείο σώμα όλο και περισσότερο αδύνατο έχει επιστρατευθεί και η τεχνολογία της επεξεργασίας της εικόνας. Το αποτέλεσμα είναι πολύ συχνά οι αναλογίες των μοντέλων στις φωτογραφήσεις μόδας να είναι αφύσικα παραμορφωμένες.
Μια σειρά τέτοιων περιστατικών που παρουσιάσθηκαν στον τύπο προκάλεσε τέτοια αναστάτωση στην Αγγλία, ώστε η Βρετανική Βουλή πρόσφατα πρότεινε την απαγόρευση του ρετουσαρίσματος δια νόμου σε διαφημίσεις που απευθύνονται σε εφήβους. Στην Ελλάδα το φαινόμενο της νευρικής ανορεξίας δεν είναι άγνωστο. Εργασία σε ομάδες: Επισκεφθείτε στο διαδίκτυο την ιστοσελίδα της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης ΑΝΑΣΑ (http://www.anasa.com.gr/main.htm ), η οποία ασχολείται με την καταπολέμηση των διατροφικών διαταραχών. Η μια ομάδα θα αναζητήσει στοιχεία για τα αίτια, άλλη για τα συμπτώματα και άλλη για το πώς μπορεί να θεραπευθεί ο/η ασθενής και ότι άλλο κρίνετε ενδιαφέρον για το θέμα.
Εργασία στην ολομέλεια: Συνθέστε τις εργασίες σας και οργανώστε μια πλήρη παρουσίαση πάνω στο θέμα για τους συμμαθητές/τριες των άλλων τάξεων.
Τι είναι νευρική ανορεξία;
Συμβαίνει συνήθως σε γυναίκες και κορίτσια νεαρής ηλικίας, τα οποία θεωρούν τον εαυτό τους χοντρό, είτε είναι στην πραγματικότητα είτε όχι. Αναπτύσσουν μια αποτροπή προς το φαγητό και γυμνάζονται ασταμάτητα με την προσδοκία να φτάσουν το «ιδανικό βάρος». Αντί όμως να φτάσουν στο βάρος που είναι ιδανικό για τις ίδιες, ανάλογα με το σώμα τους, συνεχίζουν τις δίαιτες μέχρι που φτάνουν στο σημείο να τρώνε π.χ. μόνο ένα μήλο την ημέρα ή και καθόλου έτσι ώστε να θέτουν σε κίνδυνο την ίδια τους τη ζωή!
Γιατί έχουν αυτή την εντύπωση για τον εαυτό τους;
Αν δούμε όμως τα μοντέλα αυτά με μάτια ορθάνοιχτα θα καταλάβουμε πως δεν είναι τίποτα άλλο παρά «κινούμενα κόκαλα»!
Blog 2ου Γυμνασίου Κω
http://blogs.sch.gr/2gymko/
Γ.5. Εσείς ακολουθείτε τη μόδα;
Εργασία στην ολομέλεια: Στη µέση της αίθουσας τοποθετείται ένα μεγάλο χαρτόνι με την πρόταση «Ακολουθώ τη μόδα». Οι τέσσερις τοίχοι της αίθουσας χαρακτηρίζουν την απόλυτη αρνητική στάση στην πρόταση, ενώ το σημείο όπου βρίσκεται τοποθετημένη η πρόταση εκφράζει την απόλυτη θετική στάση. Ανάλογα με το κατά πόσο συμφωνείτε παίρνετε θέση κοντά ή μακριά από την πρόταση. Αφού πάρετε τις θέσεις σας συζητείστε τους λόγους για τους οποίους τοποθετηθήκατε στο συγκεκριμένο σημείο. Αν κατά τη συζήτηση αλλάξετε γνώμη μπορείτε να μετακινηθείτε σε άλλο σημείο της αίθουσας. Δεν υπάρχει σωστή ή λάθος τοποθέτηση. Αυτό που είναι σημαντικό είναι οι λόγοι για τους οποίους κάνατε τη συγκεκριµένη επιλογή.
Δ. Ποια είναι τα στάδια πριν και μετά την κατανάλωση των ρούχων;
Τι συνέπειες έχουν στη ζωή άλλων ανθρώπων;
Η ενότητα στοχεύει στην κατανόηση των σύνθετων οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων που δημιουργούνται κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων και συγκεκριμένα των ρούχων. Καθεμία από τις δραστηριότητες αναφέρεται και σε μια διαφορετική φάση παραγωγής και διάθεσης των ρούχων εστιάζοντας στις συνέπειες που έχουν για άλλους λαούς, αλλά και για το περιβάλλον. Με την προσέγγιση αυτή διευρύνεται η μονοσήμαντη σχέση των μαθητών/τριών με τα ρούχα και περικλείει εκτός από την καταναλωτική διάσταση, την παραγωγή και διάθεση των προϊόντων.
Δ.1. Οι πρώτες ύλες...
Το βαμβάκι είναι η πρώτη ύλη για τα περισσότερα από τα ρούχα που φοράμε. Το παγκόσμιο εμπόριο του βαμβακιού όμως δεν φαίνεται να ακολουθεί τους κανόνες του δίκαιου εμπορίου.
Στην Μπουρκίνα Φάσο φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με τις τιμές του βαμβακιού και τον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Παρόμοια προβλήματα με τις χαμηλές τιμές των προϊόντων τους είχαν και άλλοι καλλιεργητές ανά τον κόσμο. Το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο (fair trade) έχει βοηθήσει πολλούς αγρότες που βρίσκονται σε αυτή την δύσκολη κατάσταση. Στην ιστοσελίδα www.fairtrade.gr θα βρείτε πολλές πληροφορίες για αυτό.
Εργασία σε ομάδες:
Αφού μελετήσετε τους κανόνες του «δίκαιου και αλληλέγγυου εμπόριου» εργαστείτε σε ομάδες και κάντε τις προτάσεις σας στην κοινότητα των βαμβακοπαραγωγών της Μπουρκίνα Φάσο. Σκεφτείτε πώς πρέπει να οργανωθούν και πώς πρέπει να διαθέσουν τη σοδειά τους προκειμένου να αντιμετωπίσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Μπουρκίνα Φάσο:
Μια ιστορία για το Βαμβάκι.
«Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα;
Το διεθνές εμπόριο βαμβακιού αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα για τα καταστροφικά αποτελέσματα της επιδότησης των προϊόντων. Λόγω της επιδότησης των Αμερικάνων βαμβακοπαραγωγών, τα τρέχοντα αγροτικά προγράμματα στην Αμερική ενθαρρύνουν την υπερπαραγωγή. Η επιπλέον παραγωγή πωλείται στη διεθνή αγορά κάτω του κόστους κατεβάζοντας έτσι τις τιμές και περικόπτοντας το εισόδημα εκατομμυρίων φτωχών αγροτών ανά τον κόσμο.
Μια ενδεχόμενη μεταρρύθμιση της επιδότησης του βαμβακιού θα μπορούσε να βελτιώσει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής παραπάνω από ενός εκατομμυρίου Δυτικο-Αφρικανικών νοικοκυριών –10 εκατομμύρια άνθρωποι- αυξάνοντας το εισόδημά τους από 8%-20%. Για τους αγρότες που ζουν με λιγότερο από 1$ την ημέρα, αυτό σημαίνει περισσότερα λεφτά για φαγητό, φάρμακα, δίδακτρα και λιπάσματα. Ένα τυπικό νοικοκυριό βαμβακοπαραγωγού στη Δ. Αφρική έχει περίπου 10 μέλη, μέσο προσδόκιμο ζωής τα 48 χρόνια και το ποσοστό εγγράμματων ενήλικων είναι κάτω από το 25%.
http://www.oxfam.org/en/campaigns/trade/real_lives/burkina_faso
Εργασία στην ολομέλεια: Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τις προτάσεις της σχετικά με την παραγωγή βαμβακιού από μικρές κοινότητες παραγωγών με βάση το δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο.
Δ.2. Η κατασκευή…
Όπως έχετε ήδη διαπιστώσει στις ετικέτες των επώνυμων ρούχων αναγράφεται η χώρα κατασκευής (βλ. Α.1.).
Μερικές από αυτές είναι πολύ μακρινές. Ποιο είναι το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των χωρών;
Γιατί πιστεύετε ότι οι εταιρείες επώνυμων ρούχων προτιμούν να κατασκευάζουν τα προϊόντα τους σε χώρες τόσο μακρινές από αυτές στις οποίες τα πουλάνε;
Εργασία στις ομάδες: Αναζητείστε πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια παραγωγής ρούχων στις χώρες τις οποίες έχετε καταγράψει στην αρχική σας έρευνα (Α.1.). Αφού συγκεντρώσετε το υλικό σας καταγράψτε τα διαφορετικά πρόσωπα που εμπλέκονται στο θέμα αυτό και μπορεί να έχουν διαφορετικές απόψεις και συμφέροντα.
Εργασία στην Ολομέλεια: Οργανώστε ένα παιχνίδι ρόλων με θέμα «Τις συνθήκες παραγωγής επώνυμων ρούχων». Αποφασίστε σε ολομέλεια για τους ρόλους που κρίνετε ότι πρέπει να συμπεριληφθούν και η κάθε ομάδα θα αναλάβει ένα ρόλο.
Καταγράψτε τα επιχειρήματα του ρόλου που έχετε αναλάβει. Φροντίστε τα επιχειρήματα που θα διατυπώσετε να καλύπτουν τις διαφορετικές πτυχές του ρόλου σας. Θυμηθείτε ότι ο κάθε ρόλος μπορεί να έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές πτυχές. Αφού γράψετε τα επιχειρήματα σας συγκεντρωθείτε και παίξτε το παιχνίδι σας.
Μερικοί ρόλοι μπορεί να είναι: Ο εκπρόσωπος της εταιρείας, ινδός πατέρας, παιδί που δουλεύει στις εταιρείες παραγωγής ρούχων στην Ινδία, ευρωπαίος καταναλωτής ρούχων, εκπρόσωπος μη κυβερνητικής οργάνωσης για τα δικαιώματα του παιδιού, εκπρόσωπος της ινδικής κυβέρνησης, ιδιοκτήτης εργοστασίου κατασκευής των προϊόντων κ.ά.
Πρόταση: Αν επιθυμείτε μπορείτε στη συνέχεια να δραματοποιήσετε τους ρόλους σας (παντομίμα, θεατρικό κ.λ.π.).
Υποστηρικτικά κείμενα για το παιχνίδι ρόλων:
Α. Κατά κανόνα η παραγωγή αθλητικών ειδών δεν γίνεται απευθείας από τις ίδιες τις εταιρείες, αλλά αντίθετα γίνονται συμβόλαια με εργοστάσια – προμηθευτές, πολλά από τα οποία στη συνέχεια υπομισθώνουν μικρότερα εργοστάσια ή εργάτες κατ’ οίκον. Πολλά από τα εργοστάσια της Ασίας που διαχειρίζονται την παραγωγή των μεγάλων γνωστών εταιρειών είναι μεγαλύτερα και πιο ισχυρά από τις ίδιες τις εταιρείες και το δίκτυο των εργοστασίων και προμηθευτών είναι αχανές. Η Oxfam International πιστεύει ότι τόσο οι προμηθευτές όσο και οι εταιρείες πρέπει να έχουν την ευθύνη για την τήρηση των εργατικών δικαιωμάτων. Εταιρείες όπως η NIKE, ADIDAS, REEBOK, PUMA και άλλες επέλεξαν να εκμισθώνουν σε τρίτους την παραγωγή τους. Αν ήθελαν θα μπορούσαν να έχουν δικά τους εργοστάσια. Το γεγονός της εκμίσθωσης σε τρίτους δεν θα πρέπει να τις απαλλάσσει από την ευθύνη της παραγωγής των προϊόντων τους κάτω από αξιοπρεπείς συνθήκες. Με τον ίδιο τρόπο που οι εταιρείες των αθλητικών προϊόντων απαιτούν να τηρούνται οι προδιαγραφές ποιότητας των προϊόντων τους, με τον ίδιο τρόπο θα πρέπει να απαιτούν από τους προμηθευτές τους να εγγυηθούν για την ποιότητα των σχέσεων εργασίας στους χώρους παραγωγής.
Oxfam International, Offside, Labour rights and sportswear production in Asia, 2006.
Β. Η εταιρία έτοιμου ενδύματος Gap και άλλες εταιρίες ενδυμάτων απέσυραν στο παρελθόν ρουχισμό τους από τα καταστήματά τους όταν έγινε γνωστό ότι κατασκευάζονταν σε εργοστασιακές μονάδες στην Ινδία, όπου απασχολούνται παιδιά.
Όμως πολλοί στην Ινδία δεν θεωρούν την παιδική εργασία ως ένα κοινωνικό φαινόμενο που πρέπει να εκλείψει άμεσα και υποστηρίζουν ότι είναι μία ενίσχυση για τους φτωχούς που πρέπει να επιβιώσουν.
Ημερησία 29/9/2010
Γ. Εκπρόσωπος της εταιρείας GAP δήλωσε ότι η εταιρεία δεν γνώριζε ότι τα ρούχα που προορίζονταν για την Χριστουγεννιάτικη αγορά είχαν κατασκευαστεί από υπομισθωμένο εργοστάσιο ρούχων στο οποίο δούλευαν παιδιά. Ανακοίνωσε ότι θα αποσυρθούν οι συγκεκριμένες παρτίδες ρούχων, ενώ θα διερευνηθεί αν τηρείται ο ηθικός κώδικας που είχε επιβληθεί από την εταιρεία πριν τρία χρόνια. {…}
Η σημαντική συνεισφορά της Ινδίας στην παγκόσμια οικονομία είναι τα εξαιρετικά φθηνά εργατικά χέρια. Η διαπίστωση αυτή εξηγεί τις 15.000 χιλιάδες εργοστάσια ρούχων που λειτουργούν στο Δελχί κάτω από ανεπαρκείς κανονισμούς, μερικά από τα οποία είναι από τα χειρότερα κάτεργα που θα μπορούσε να ανεχθεί η ανθρώπινη συνείδηση. {…}
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, περισσότερο από 20% της Ινδικής οικονομίας στηρίζεται στην παιδική εργασία, ποσοστό που υπολογίζεται σε 55 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 14. {…}
Εφημερίδα Observer 28/10/2007
Δ.3. Η ρύπανση…
Τα εργοστάσια ρούχων στις πολύ μακρινές περιοχές του πλανήτη όπου λειτουργούν έχουν και περιβαλλοντικές συνέπειες. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το Λεσότο. Πληροφορίες για την περιβαλλοντική επιβάρυνση στην περιοχή αυτή εξαιτίας του εργοστασίου ρούχων θα βρείτε στο παρακάτω απόσπασμα από τον ημερήσιο τύπο.
Παιδιά στη χωµατερή των µπλουτζίν
Λεσότο: η πραγµατικότητα πίσω από τις λαµπερές διαφηµίσεις
Στις διαφηµίσεις επώνυµων ρούχων είθισται να πρωταγωνιστούν χαµογελαστά πρόσωπα παιδιών που σφύζουν από υγεία, δείγµα της ευηµερίας του δυτικού κόσµου. Δεν ισχύει το ίδιο για τα παιδιά των αναπτυσσόµενων χωρών, όπου οι εταιρείες κατασκευάζουν τα ρούχα τους. Εκεί, στα παιδικά πρόσωπα καθρεφτίζεται η απελπισία.
Η οκτάχρονη Μοτσελίσι ζει στο Λεσότο, µια µικρή, φτωχή χώρα στη Μαύρη Ήπειρο. Oι πολυεθνικές εταιρείες ρούχων Gap και Levi Strauss έχουν εγκαταστήσει εκεί τις µεγάλες βιοµηχανικές µονάδες τους. Μαζί µε άλλα παιδιά, η Μοτσελίσι ασχολείται καθηµερινά µε το ξεκαθάρισµα σκουπιδιών – παρακαταθήκη των δύο εργοστασίων που βασιλεύουν στο βουνό Κίνγκτοµ της χώρας. Ένα από αυτά έχει µάλιστα κατηγορηθεί για παράνοµη ρίψη τοξικών αποβλήτων – ακόµη και καυστική σόδα – σε κατοικηµένη περιοχή.
Το νερό των ποταµών, λένε αυτόπτες µάρτυρες, έχει ένα ασυνήθιστο µπλε χρώµα που µοιάζει µε βαφή ρούχων – από τους παραπόταµους αντλούν νερό οι κάτοικοι για να πλυθούν και να µαγειρέψουν.
Το ταϊβανέζικων συµφερόντων εργοστάσιο που προµηθεύει τους δύο αµερικανικούς κολοσσούς ρούχων φέρεται πως «προµηθεύει» επίσης την περιοχή µε βελόνες, ξυράφια και επικίνδυνα χηµικά. Σε αυτές τις χωµατερές, η Μοτσελίσι και οι φίλοι της περνούν τις περισσότερες ώρες της ηµέρας ψαχουλεύοντας µήπως βρουν κάτι που θα µπορούσαν να πουλήσουν...
Ο φωτογραφικός φακός διορθώνει την αδικία
Τα παιδιά του Λεσότο δεν θα πρωταγωνιστήσουν ποτέ στις διαφηµίσεις της Gap ή της Levi Strauss. Όµως, εν ώρα εργασίας, µε φόντο τους απέραντους σκουπιδότοπους ή κρατώντας στα μικροσκοπικά τους χέρια αιχµηρά αντικείµενα, τα απαθανάτισε ο φωτογραφικός φακός του Ρόµπιν Χάµοντ. Μία από αυτές τις φωτογραφίες του χάρισε και βραβείο σε διεθνή διαγωνισµό. Όταν για πρώτη φορά δηµοσιοποιήθηκαν οι εικόνες των παιδιών, οι δύο πολυεθνικές ρούχων έδωσαν εντολή να διενεργηθούν έλεγχοι στους προµηθευτές τους στο Λεσότο και δεσµεύθηκαν να καθαρίσουν την περιοχή. Εκπρόσωποι της Gap ανακοίνωσαν µάλιστα ότι έθεσαν στους υπευθύνους θέµα ευθύνης για τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας του εργοστασίου. Και οι υπεύθυνοι της Levi Strauss δήλωσαν «θορυβηµένοι» από τα ευρήµατα.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μάρω Βακαλοπούλου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τα ΝΕΑ Σάββατο 13 Νοεμβρίου 2010
Εργασία στην Ολομέλεια: Δείτε τη μικρού μήκους ταινία «The story of stuff» (Η ιστορία των πραγμάτων) με ελληνικούς υπότιτλους (http://www.youtube.com/watch?v=eKbhpEvNiE0) ή χωρίς υπότιτλους http://storyofstuff.org/film.php.
Μπορείτε επίσης να μελετήσετε όλο το κείμενο της ταινίας στα αγγλικά: http://storyofstuff.org/pdfs/annie_leonard_footnoted_script.pdf.
Στην ταινία περιγράφονται τα παρακάτω στάδια της διαδικασίας παραγωγής και κατανάλωσης προϊόντων:
Εξαγωγή πρώτων υλών - Παραγωγή-Διανομή - Κατανάλωση - Απόθεση
Εργασία σε ομάδες: Με βάση όλα τα θέματα τα οποία έχετε μελετήσει στην ενότητα αυτή, αλλά και όσα στοιχεία δίνει η ταινία μπορείτε να αναλύσετε τη διαδικασία παραγωγής και κατανάλωσης ρούχων; Σημεία προβληματισμού:
Ποια κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά θέματα αναδύονται σε κάθε στάδιο;
Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι ένα ρούχο που κατασκευάζεται σε μακρινές χώρες μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία μεταφοράς πρώτων υλών και εμπορικής διάθεσης κοστίζει πολύ φθηνά;
Σε ποια σημεία της γραμμικής αυτής διαδικασίας θα τοποθετούσατε τον εαυτό σας;
Χρήσιμα στοιχεία για την κατασκευή των ρούχων ανά τον κόσμο θα βρείτε και στην παρακάτω σύνδεσμο της WWF HELLAS
http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/TshirtPaper.pdf
Εργασία στην ολομέλεια: Συγκεντρωθείτε και συνθέστε τα κείμενα σας για να δημιουργήσετε μια παρουσίαση του κύκλου ζωής ενός ρούχου.
Δ.4. Τρία παιδιά – τρεις διαφορετικές οπτικές για τα ρούχα!
Τα παιδιά στις τρεις παρακάτω φωτογραφίες ζουν σε περιοχές όπου διεξάγονται διαφορετικές φάσεις του κύκλου ζωής των ρούχων. Αντλώντας στοιχεία από τα παραπάνω κείμενα η κάθε ομάδα θα αναλάβει να παρουσιάσει την καθημερινότητα των παιδιών σε σχέση με τα ρούχα ανάλογα με την περιοχή στην οποία ζουν.
Πρώτες ύλες
Η οικογένεια μου ασχολείται με την παραγωγή του βαμβακιού………
Μπουρκίνα Φάσο
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Το εργοστάσιο που κατασκευάζει ρούχα βρίσκεται δίπλα στο σπίτι μου….
Οταν Αγοράζουμε Ρούχα
Ε. Ας κάνουμε κάτι!!!
Έχοντας διαπιστώσει τα προβλήματα που συνδέονται με την υπερκατανάλωση των ρούχων η τελευταία ενότητα προτείνει την ανάληψη δράσης με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης προϊόντων. Η δράση στοχεύει στην εμπλοκή της σχολικής κοινότητας, αλλά και της ευρύτερης τοπικής κοινότητας, αν κριθεί πρόσφορο από την ομάδα και τις υπάρχουσες συνθήκες. Στοχεύοντας στον ενεργό πολίτη και στον κριτικά σκεπτόμενο καταναλωτή η δράση προτείνει ένα διαφορετικό είδος απόκτησης προϊόντων χωρίς τη διαμεσολάβηση χρήματος. Οι μαθητές/τριες καλούνται να τεκμηριώσουν με επιχειρήματα τη δράση τους αξιοποιώντας τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε μέσα από την ερευνητική εργασία. Η δράση επιδιώκει επίσης την ενίσχυση των σχέσεων κοινωνικής αλληλεγγύης και συνοχής ανάμεσα σε όλα τα μέλη της κοινότητας. Για την οργάνωση του παζαριού οι μαθητές/τριες έχουν τη δυνατότητα να επιμερίσουν τα καθήκοντα έτσι ώστε η κάθε ομάδα να αναλάβει κάποια συγκεκριμένη αρμοδιότητα. Με τον τρόπο αυτό οι ομάδες με το τέλος της Ερευνητικής Εργασίας τους θα έχουν τη δυνατότητα να εργαστούν συνεργατικά για την επιτυχία της δράσης, η οποία θα προβάλει την εργασία τους στην σχολική, αλλά και στην ευρύτερη κοινότητα. "Η 28η Νοεμβρίου είναι η Παγκόσμια Μέρα Αντικατανάλωσης! "
Ένα παζάρι ρούχων στο σχολείο!
Από την έρευνα που κάνατε στην ντουλάπα σας στην αρχή της ερευνητικής εργασίας σας ίσως διαπιστώσατε ότι μερικά ρούχα που έχετε δεν τα χρειάζεστε πια ή τα έχετε βαρεθεί. Ένας τρόπος να αποφύγετε την άσκοπη υπερκατανάλωση των ρούχων είναι να ανταλλάξετε ή να χαρίσετε τα ρούχα τα οποία για διάφορους λόγους δεν χρειάζεστε πια. Οργανώστε λοιπόν ένα παζάρι ανταλλαγής ρούχων. Μπορείτε να απευθυνθείτε μόνο στο σχολείο σας ή και στην τοπική κοινότητα.
Επιμερισμός καθηκόντων για την οργάνωση του παζαριού:
- Ομάδα παραλαβής των ρούχων: Συντάσσει ένα πίνακα και καταγράφει ονόματα και προσφορές. Ελέγχει επίσης την ποιότητα των ρούχων και φροντίζει για τη φύλαξη τους.
- Ομάδα διαφήμισης: Φτιάχνει μια αφίσα και μια διαφήμιση για να κάνει γνωστό το παζάρι στο σχολείο ή και στην ευρύτερη κοινότητα αν έτσι έχει συμφωνήσει η ομάδα. Φροντίζει να είναι μια διαφήμιση σύντομη, αλλά πολύ πειστική για τους λόγους διεξαγωγής του παζαριού.
- Ομάδα διεξαγωγής του παζαριού: Αναλαμβάνει να βρει το χώρο, να ορίσει την ημέρα και ότι άλλο χρειάζεται για τη διεξαγωγή του παζαριού. Την ημέρα του παζαριού είναι υπεύθυνη για τη διακίνηση των ρούχων.
- Ομάδα συγγραφής της ανακοίνωσης: Θα γράψει μια ανακοίνωση με επιχειρήματα σχετικά με τη μείωση της κατανάλωσης των ρούχων, την οποία θα μοιράσει την ημέρα του παζαριού σε όσους συμμετέχουν.
Κανόνες του παζαριού:
Φέρνουμε όλοι ρούχα, που έχουμε καιρό να φορέσουμε - Τα ρούχα πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση, πλυμένα και σιδερωμένα – Όσα ρούχα δεν βρουν καινούργιο ιδιοκτήτη η ομάδα θα αποφασίσει πώς θα τα διαθέσει.ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ............Η ΖΩΗ ΜΑΣ !
Οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις της γεωργίας και της πείνας
Κατερίνα Μπαζίγου (Φιλόλογος) – Δήμητρα Σωτηροπούλου (Γεωπόνος)
Υπόδειγμα Ερευνητικής Εργασίας με βάση το Τέταρτο Σχήμα (Το θέμα προσεγγίζεται, ως ένας κριτικά ερμηνευτικός κύκλος σε τέσσερις φάσεις, από τρεις ομάδες και την ολομέλεια, επαναδρομικά)
Η ερευνητική εργασία «Τα τρόφιμα … η ζωή μας» συνδέει διδακτικούς στόχους των Φιλολογικών μαθημάτων (Ιστορία, Έκθεση – Έκφραση), της Χημείας. Σε διάφορα στάδια της ερευνητικής εργασίας θα χρειαστεί και η συμβολή άλλων μαθημάτων όπως: Αγγλικών (για την κατανόηση ξενόγλωσσων πηγών), Μαθηματικών (Ευκλείδιος Γεωμετρία), καθώς και μαθημάτων από το πεδίο Περιβάλλον και Αειφορία. Η ερευνητική εργασία επιχειρεί να αναδείξει το γεγονός ότι το ζήτημα των τροφίμων είναι ένα πολυπαραγοντικό κοινωνικό ζήτημα με συνιστώσες που αφορούν την επιστήμη, την οικονομία, αλλά και την πολιτική.
Η εργασία δομείται σε τέσσερις ενότητες και καταλήγει σε μια δράση, η οποία έχει στόχο να διαχύσει το θέμα της ερευνητικής εργασίας στην σχολική και ευρύτερη κοινότητα.
Ξεκινώντας οι μαθητές/τριες την έρευνα τους θα εστιάσουν στο άμεσο περιβάλλον τους, τους ίδιους και τις οικογένειες τους ως καταναλωτές τροφίμων (Ενότητα Α). Καταγράφοντας τις διατροφικές συνήθειες τους εισάγονται στον προβληματισμό για τα διατροφικά προϊόντα και το ρόλο της γεωργικής παραγωγής.
Στην επόμενη ενότητα μέσα από την αρχαία Ιστορία θα προσεγγίσουν την γεωργία διαχρονικά και θα αντιληφθούν ότι η γεωργική παραγωγή στήριζε τις αρχαίες κοινωνίες και ήταν η βασική παραγωγική δραστηριότητα της οικονομικής ζωής. Αν η Ερευνητική Εργασία διεξαχθεί κατά το Α’ τετράμηνο η σχετική ενότητα (Β) θα δομείται σταδιακά καθώς τα μαθήματα θα εξελίσσονται. Εναλλακτικά μπορεί να ολοκληρωθεί μέσα από μια εστιασμένη στη γεωργία επανάληψη της ύλης του Α’ τετραμήνου.
Το σύγχρονο ζήτημα όμως της διατροφής είναι πολύπλοκο και εμπλέκει μια σειρά παράγοντες, τους οποίους οι μαθητές/τριες διερευνούν καθώς προετοιμάζουν το πρόγραμμα μιας εβδομάδας μεσογειακής διατροφής στο σχολείο τους (Ενότητα Γ). Στο τέλος της ενότητας, όταν καταρτισθεί το πλήρες εβδομαδιαίο πρόγραμμα, μπορεί να υλοποιηθεί στις οικογένειες των μαθητών/τριών εμπλέκοντας έτσι ενεργά τους γονείς στη δράση του σχολείου και ενημερώνοντας τους ταυτόχρονα για ένα πολύ ευαίσθητο θέμα, όπως αυτό της διατροφής. Στο σχολείο κατά τη διάρκεια της εβδομάδας Μεσογειακής διατροφής θα υλοποιηθεί το κομμάτι που αφορά το δεκατιανό. Η δραστηριότητα αυτή δομείται σταδιακά μέσα από 5 στάδια και περιλαμβάνει α) κατάρτιση του διατροφικού προγράμματος, β) έρευνα στα καταστήματα τροφίμων για τα υλικά, γ) μαθηματικό υπολογισμό της απόστασης που διανύουν τα τρόφιμα μέχρι να φθάσουν στο πιάτο μας (τροφοχιλιόμετρα), δ) πείραμα για τη μελέτη των λιπασμάτων στη γεωργική παραγωγή και τα είδη γεωργικής παραγωγής (βιολογικά, ολοκληρωμένης ή συμβατικής γεωργίας), ε) επιλογή των προϊόντων του προγράμματος μεσογειακής διατροφής. Το συγκεκριμένο πείραμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εισαγωγή του 3ου Κεφαλαίου του μαθήματος της Χημείας και ειδικότερα διδακτική εφαρμογή για τη διδασκαλία της παραγράφου 3.6 «Οξέα, βάσεις, οξείδια, άλατα, εξουδετέρωση… στην καθημερινή ζωή». Λόγω της μεγάλης χρονικής διάρκειας (περίπου ενάμιση μήνα) το πείραμα μπορεί να διεξάγεται παράλληλα με το υπόλοιπο πρόγραμμα. Η φύση του πειράματος είναι πολύ σημαντική γιατί συνδέει τους μαθητές/τριες με την πρωτογενή παραγωγή των τροφίμων.
Το σύνθετο πρόβλημα της επισιτιστικής κρίσης στον κόσμο διερευνάται στην επόμενη ενότητα (Ενότητα Δ). Η δομή της ενότητας ακολουθεί τον σχεδιασμό της διδακτικής τεχνικής «επίλυση προβλήματος». Με την πρώτη δραστηριότητα (Δ.1) διαπιστώνεται το πρόβλημα της ανισοκατανομής των τροφίμων στον πλανήτη και των επισιτιστικών κρίσεων σε κάποιες περιοχές. Η διερεύνηση των αιτίων και των επιπτώσεων της πείνας γίνεται μέσα από τις επόμενες δραστηριότητες (Δ.2, 3, 4). Η δραστηριότητα Δ.3. μπορεί να συνδυαστεί με τις εθνικές γιορτές και να ενταχθεί μέσα στην προετοιμασία για τον εορτασμό τους. Καταγράφονται επίσης οι εμπλεκόμενοι φορείς τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο. Τέλος, οι μαθητές/τριες διερευνώντας τις λύσεις στο ζήτημα της πείνας προβληματίζονται γύρω από το θέμα των Γενετικά Τροποιημένων Οργανισμών μέσα από μια δραστηριότητα διαλογικής αντιπαράθεσης (debate).
Η Ερευνητική Εργασία ολοκληρώνεται με μια συγκεκριμένη δράση όπου οι μαθητές/τριες θα δημοσιοποιήσουν την εργασία τους στους συμμαθητές/τριες τους, αλλά και στην ευρύτερη κοινότητα. Στόχος της δράσης αυτής είναι η ενδυνάμωση των μαθητών/τριών μέσα από την υποστήριξη και δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων τους.
Αξιολόγηση
Κριτήρια αξιολόγησης της ερευνητικής εργασίας μπορεί να είναι όλες οι εργασίες των μαθητών/τριών οι οποίες εκπονούνται στο πλαίσιο κάθε δραστηριότητας ή ακόμα και συνθετικές εργασίες με το τέλος κάθε ενότητας δραστηριοτήτων. Η συγκεκριμένη ερευνητική εργασία εμπλέκει μια πληθώρα δεξιοτήτων των μαθητών/τριών οι οποίες στηρίζονται στην αυτενέργεια, ανάληψη πρωτοβουλίας και έρευνα. Προκειμένου να διατηρηθούν οι αρχές της αυτόνομης και ενεργούς μάθησης οι μαθητές/τριες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν και να σχεδιάσουν δράσεις και δραστηριότητες μέσα στα πλαίσια των διδακτικών στόχων που καθορίζουν οι εκπαιδευτικοί/διευκολυντές του προγράμματος. Οι δραστηριότητες που προτείνονται είναι ενδεικτικές και βοηθητικές για τον/την εκπαιδευτικό και εξυπηρετούν τους συγκεκριμένους διδακτικούς στόχους.
Κατά συνέπεια η αξιολόγηση των μαθητών/τριών θα πρέπει να είναι διττή: α) ανταπόκριση και πλήρωση των διδακτικών στόχων μέσα από τις εργασίες τους β) εμπλοκή στο πρόγραμμα, ανάληψη πρωτοβουλίας, αυτενέργειας και συνεργατικότητας κατά την εκπόνηση του.
Παραδοτέα προς αξιολόγηση των μαθητών/τριών: Η αξιολόγηση θα στηρίζεται α) στην ομαδική εργασία των μαθητών/τριών, τόσο κατά τη διάρκεια του προγράμματος, όσο και κατά την παρουσίαση της εργασίας και β) στις ατομικές εργασίες. Συγκεκριμένα η κάθε ομάδα θα τηρεί φάκελο (έντυπο και ηλεκτρονικό) ο οποίος θα περιλαμβάνει τη συμβολή της κάθε ομάδας στις δραστηριότητες, στις επιμέρους έρευνες, στην κριτική ερμηνεία των αποτελεσμάτων, στα τεχνήματα κ.λ.π. Στον ομαδικό βαθμό θα συνυπολογίζεται και αυτός από την παρουσίαση της ερευνητικής εργασίας. Τέλος ο κάθε μαθητής/τρια με το τέλος της εργασίας θα καταθέτει ατομική εργασία πάνω σε ένα πεδίο το οποίο διέτρεξε ο κεντρικός σχεδιασμός και η υλοποίηση της εργασίας και θα εκφράζεται με οποιοδήποτε μέσο επιθυμούν οι μαθητές/τριες (κειμενικό είδος, έρευνα, παρουσίαση κ.λ.π.).
Βαρύτητα μεγαλύτερη, χρειάζεται να έχει ο βαθμός από την ερευνητική εργασία στο πλαίσιο της «ομαδοσυνεργατικότητας» με αναλογία 6/4.
Βασική επισήμανση: Ο σχεδιασμός της παρούσας Ερευνητικής Εργασίας είναι εκτενής. Οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα επιλέξουν να υλοποιήσουν αυτή ή ανάλογου μεθοδολογικού σχεδιασμού εργασία έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν τις δραστηριότητες ως έχουν, να τις τροποποιήσουν ή να συνθέσουν άλλες πρωτότυπες με τη συνεργασία και τις προτάσεις των μαθητών/τριών τους. Επίσης μπορούν να υλοποιήσουν όσες δραστηριότητες ανά ενότητα κρίνουν συνεκτιμώντας τα χρονικά περιθώρια, αλλά και τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών/τριών.
A. Ποιες είναι οι καθημερινές διατροφικές μας συνήθειες;
Πόσο πιστά ακολουθούμε τη Μεσογειακή διατροφή;
Στην πρώτη ενότητα της ερευνητικής εργασίας οι μαθητές/τριες διερευνούν τα τρόφιμα που καταναλώνουν στην καθημερινή τους ζωή. Καταγράφοντας οι μαθητές/τριες την καθημερινή τους διατροφή έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα των διατροφικών ειδών που καταναλώνουν και ταυτόχρονα διπαπιστώνουν την απόκλιση/σύγκλιση τους με την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Οι δραστηριότητες στοχεύουν στην ανάδειξη της διατροφικής συμπεριφοράς τόσο στο σπίτι όσο και στο χώρο του σχολείου.
Εργασία για κάθε ομάδα: Καθημερινά καταναλώνουμε μια πληθώρα τροφίμων. Καταγράψτε τα τρόφιμα που καταναλώνετε εσείς και η οικογένεια σας σε μια εβδομάδα ξεκινώντας από το πρωινό (Πίνακας 1) Προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατό πιο αναλυτικοί στην καταγραφή. Μην ξεχάσετε να συμπεριλάβετε και τα τρόφιμα που καταναλώνετε εκτός σπιτιού (σχολείο, βόλτα κ.λ.π.). Καταγράψτε τις ποσότητες σε γραμμάρια.
Πίνακας 1. Πίνακας καταχώρισης ειδών και ποσοτήτων της εβδομαδιαίας διατροφής
Κατηγορίες τροφίμων ΗΜΕΡΕΣ
1η 2η 3η 4η 5η 6η 7η
Ψωμί
Ζυμαρικά
Ρύζι
Φρούτα
Λαχανικά
Ελαιόλαδο
Γαλακτοκομικά
Ψάρια
Πουλερικά
Ελιές-Όσπρια-Ξηροί καρποί
Πατάτες
Αυγά
Γλυκά
Κόκκινο κρέας
Αφού συγκεντρώσετε τα στοιχεία από την εβδομαδιαία διατροφή σας συγκρίνετε τα αποτελέσματα με τα στοιχεία της μεσογειακής διατροφής στην ιστοσελίδα http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR.html .
Στην ολομέλεια:
Συγκεντρώστε όλες οι ομάδες τα στοιχεία που συλλέξατε μέχρι τώρα μέσα από την έρευνα που κάνατε για τη διατροφή σας και συζητήστε στην ολομέλεια το θέμα «Τα συστατικά της Μεσογειακής διατροφής. Τρεφόμαστε μεσογειακά;». Τεκμηριώστε τις θέσεις σας με βάση τα στοιχεία που έχετε συγκεντρώσει.
Υγεία και Μεσογειακή διατροφή.
Η διαθεσιμότητα των τροφίμων επηρέαζε ανέκαθεν την ανθρώπινη ιστορία. Οι διατροφικές ελλείψεις παραμένουν βασικοί παράγοντες για πολλές αρρώστιες στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Στις αναπτυγμένες χώρες, όμως, η έκφραση της κακής διατροφής έχει αλλάξει. Τα διατροφικά προβλήματα σχετίζονται με διατροφικές υπερβολές ή ποιοτικές παρεκκλίσεις και εμφανίζονται στους ενήλικες με τη μορφή συχνών χρόνιων νοσημάτων όπως τα καρδιαγγειακά και οι νεοπλασίες διαφόρων εντοπίσεων.
Μέχρι το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, η Ελλάδα είχε πολλά προβλήματα όπως αυτά που συναντάμε σε αναπτυσσόμενες χώρες. Από το 1950, όμως, η οικονομική ανάπτυξη συνοδεύτηκε από τη μείωση της πρόωρης θνησιμότητας, αλλά αυξήθηκαν τα ποσοστά ασθενειών (π.χ. στεφανιαία νόσος, νεοπλασίες) στους ενήλικες. Τα ψηλά ποσοστά καπνίσματος και ορισμένοι παράγοντες της αστικοποίησης μπορεί να συνέβαλαν στις δυσμενείς τάσεις σχετικά με τη νοσηρότητα των ενηλίκων. Αναγνωρίζεται, όμως, όλο και περισσότερο ότι βασικός παράγοντας που επηρεάζει τις τάσεις αυτές είναι η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών ενός μεγάλου και συνεχώς αυξανόμενου τμήματος του Ελληνικού πληθυσμού, το οποίο απομακρύνεται από την παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή υιοθετώντας δυτικές διατροφικές συνήθειες και τρόπο ζωής. Κατά συνέπεια, η εισαγωγή και εφαρμογή διατροφικών συστάσεων απασχολεί τόσο τους επιστήμονες της διατροφής και της δημόσιας υγείας, όσο και το ευρύτερο κοινό.
http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR1.html (με προσαρμογές)
Για τη Μεσογειακή διατροφή δείτε επίσης τις εργασίες συμμαθητών/τριών σας από άλλα σχολεία:
http://www.etwinning.gr/projects/elia/elia.htm (πρόγραμμα 8ου ΓΕΛ Πατρών) http://www.asda.gr/g14per/ekdoseis/ekdoseis00/ekd00-diatrof.htm (πρόγραμμα 14ου Γυμνάσιου Περιστερίου)
Εργασία στις ομάδες:
Β. Ποιος είναι ο ρόλος της γεωργίας στην ανάπτυξη των αρχαίων πολιτισμών; Υπάρχουν κοινά στοιχεία με την σύγχρονη εποχή;
"Πασών των επιστημών μήτηρ τε καί τροφός Γεωργία εστί" (Αριστοτέλης).
Η αρχαία ιστορία έχει πλήθος αναφορές στη γεωργική παραγωγή. Βασικός διδακτικός σκοπός της ενότητας είναι να βοηθήσει τους μαθητές/τριες να κατανοήσουν ότι η γεωργική δραστηριότητα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη συγκρότηση και ανάπτυξη των αρχαίων κοινωνιών. Επίσης δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές/τριες να διερευνήσουν μέσα από την ιστορία και τους αρχαίους συγγραφείς την σχέση του ανθρώπου με την γεωργία και να τη συνδέσουν με την αντίληψη για την γεωργία των σημερινών παραγωγών.
Εργασία στις ομάδες: Σχεδιάστε σε μια μεγάλη επιφάνεια έναν πίνακα (βλ. Πίνακα 2) και αναρτήστε τον στην τάξη σας. Καθώς τα μαθήματα θα προχωρούν θα συμπληρώνετε τον πίνακα με όποιες αναφορές βρίσκετε για την γεωργική δραστηριότητα.
Πίνακας 2. Υπόδειγμα πίνακα για την καταχώριση των ιστορικών αναφορών στην γεωργία
Γεωγραφική Περιοχή / Αναφορά στο βιβλίο / Παρατηρήσεις/σχόλια
Συμπληρώστε τον πίνακα με οποιαδήποτε πληροφορία μπορείτε να βρείτε σχετικά με τη γεωργία και την γεωργική παραγωγή στην αρχαία Ελλάδα (π.χ. Ελευσίνεια μυστήρια, Μητέρα Γη, Δήμητρα).
Στην ολομέλεια: Συζητείστε στην ολομέλεια του Τμήματος σας ποια ήταν η συμβολή της γεωργίας στην ανάπτυξη των πολιτισμών.
Διαμορφώστε όλοι/ες μαζί μια παρουσίαση ή ένα κείμενο με βάση τις παρατηρήσεις σας στον πίνακα που έχετε συμπληρώσει.
Εργασία στις ομάδες: Τα φυτά στα αρχαία νομίσματα πολύ συχνά απεικονίζουν ένα φυτό σύμβολο της πόλης ή ένα φυτό στο οποίο στηριζόταν η γεωργία της περιοχής. Ξεκινώντας από την περιοχή σας αναζητείστε αρχαία νομίσματα στα οποία απεικονίζονται φυτά. Δημιουργήστε μια παρουσίαση με τις εικόνες των φυτών, τεκμηριώνοντας ιστορικά την επιλογή του φυτού από τη συγκεκριμένη πόλη. Η κάθε ομάδα μπορεί να επιλέξει και μια διαφορετική περιοχή για την έρευνα της.
Εργασία στις ομάδες: Ξεκινώντας από το βιβλίο της ιστορίας (Α’ Λυκείου) κάντε μια μικρή έρευνα για τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων του Ελλαδικού χώρου κατά την αρχαιότητα. Συγκρίνετε τα αποτέλεσματα σας με τα στοιχεία της Μεσογειακής διατροφής που διαπιστώσατε στην προηγούμενη ενότητα.
Εργασία στις ομάδες: Ο Ξενοφώντας στο έργο του «Οικονομικός» αναφέρεται στην γεωργία και την γεωργική παραγωγή αναλυτικά.
- Καταγράψτε όλα τα θέματα σχετικά με την γεωργική παραγωγή τα οποία αναφέρονται στο κείμενο του Ξενοφώντα.
Με βάση την καταγραφή που κάνατε συναντήστε σύγχρονους γεωργούς και ρωτήστε τους τι από όλα αυτά ισχύει ακόμα και σήμερα. Ποια είναι η γνώμη τους για την άποψη του Ξενοφώντα ότι «η γη μας τα μαθαίνει όλα πολύ εύκολα» και ότι είναι «φιλαληθής»; {Στα μεγάλα αστικά κέντρα μπορείτε να βρείτε παραγωγούς γεωργικών προϊόντων στις λαϊκές αγορές}.
Η γη ευεργετεί, αν ευεργετηθεί
Έπειτα όλοι λένε πως η κοπριά είναι ωφέλιμη για τα σπαρτά και βλέπουν άλλωστε ότι γίνεται εύκολα. Όμως, παρόλο που ξέρουν πώς να την φτιάξουν και επομένως μπορούν να ετοιμάσουν μεγάλη ποσότητα, δεν φροντίζουν να το κάνουν όλοι οι γεωργοί. Κι ο θεός ρίχνει άφθονη βροχή και όλα τα κοιλώματα γίνονται τέλματα. Και η γη φυτρώνει πολλά αγριόχορτα, ο γεωργός όμως πρέπει να καθαρίζει πρώτα το χωράφι για να μπορέσει ύστερα να το σπείρει. Όσα ξεριζώνει πρέπει να τα ρίχνει στο νερό και με τον καιρό αυτά θα γίνουν θρεπτικά υλικά για τη γη. Γιατί, ποιο χορτάρι και ποιο χώμα μέσα σε στάσιμα νερά δεν γίνεται κοπριά; Πόση φροντίδα χρειάζεται η γη όταν είναι περισσότερο υγρή για την σπορά ή περισσότερο αλμυρή για τη φύτευση, αυτά είναι πράγματα που όλοι τα ξέρουν. Και ξέρουν επίσης πώς να διώχνουν το στάσιμο νερό ανοίγοντας χαντάκια και πώς αν ανακατέψουν το λασπώδες χώμα με άλλο ξερό χώμα, γίνεται το έδαφος λιγότερο αλμυρό. Κι όμως δεν φροντίζουν όλοι το ίδιο προσεχτικά αυτές τις λεπτομέρειες. »Αν πάλι κάποιος δεν γνωρίζει καθόλου τι μπορεί να παράγει η γη και δεν μπορεί να δει καρπό ή φυτό ούτε και να πληροφορηθεί από κάποιον τι μπορεί να χαρίσει η γη, δεν είναι τάχα πιο εύκολο σε κάθε άνθρωπο να μάθει τις ιδιότητες ενός χωραφιού παρά ενός αλόγου; Και δεν είναι πιο εύκολο να τα μάθει από έναν άλλον άνθρωπο; Γιατί δεν υπάρχει τίποτε που να μας το δείχνει η γη με σκοπό να μας κοροϊδέψει, αλλά μας δείχνει καθαρά όλα όσα μπορεί να παράγει και όσα όχι. Είναι επομένως φιλαλήθης.
»Πιστεύω ότι η γη δοκιμάζει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο και τους καλούς και τους κακούς, αφού μας τα μαθαίνει όλα πολύ εύκολα. Δεν είναι δυνατόν όσοι δεν ασχολούνται με τη γεωργία να προφασίζονται πως δεν την ξέρουν, όπως εκείνοι που δεν ασχολούνται με άλλες τέχνες. Όλοι ξέρουμε πολύ καλά ότι όταν φροντίζουμε τη γη, αυτή μας προσφέρει απλόχερα τα αγαθά της. Όμως στη γεωργία η αργία είναι κατήγορος μιας οκνηρής ψυχής. Γιατί δεν μπορεί ένας άνθρωπος να ζει χωρίς να έχει τα αναγκαία, δεν αμφιβάλλει κανένας γι' αυτό. Όποιος δεν ξέρει άλλη προσοδοφόρο τέχνη αλλά δεν θέλει ούτε και να καλλιεργεί τη γη, τότε είναι φανερό ότι προτιμά να ζει με την αρπαγή, την κλεψιά, τη ζητιανιά ή ότι είναι άμυαλος».
ΞΕΝ Οικ 20.1–20.15 9 (πρωτότυπο κείμενο: http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=479&m=1 )
Μτφρ. Μ. Κεκροπούλου. 1997. Ξενοφών. Οικονομικός. Εισαγωγή, μετάφραση. Αθήνα: Ενάλιος.
Εργασία στην ολομέλεια: Επιστρέφοντας από την έρευνα σας συζητείστε στην τάξη τις απαντήσεις τις οποίες συγκεντρώσατε. Οργανώστε μια παρουσίαση ή ένα κείμενο γύρω από το αν τα θέματα που θίγει ο Ξενοφώντας εξακολουθούν να απασχολούν τους σύγχρονους γεωργούς.
Γ. Ποια είναι τα κρίσιμα ζητήματα για τη διατροφή μας;
Η τρίτη ενότητα δραστηριοτήτων έχει μια σειρά διαδοχικών στόχων οι οποίοι δομούνται γύρω από μια κεντρική δραστηριότητα, την οργάνωση ενός προγράμματος εβδομαδιαίας μεσογειακής διατροφής. Προκειμένου οι μαθητές/τριες να καταρτίσουν το πρόγραμμα προβληματίζονται για μια σειρά ζητημάτων που αφορούν τα είδη διατροφής. Για παράδειγμα τα τροφοχιλιόμετρα, τον τρόπο παραγωγής (βιολογική, ολοκληρωμένη, συμβατική γεωργία), τις τιμές των προϊόντων ανάλογα με τον τρόπο παραγωγής τους. Ο βασικός σκοπός της ενότητας είναι να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες τους πολλαπλούς παράγοντες τους οποίους πρέπει να συνεκτιμούν προκειμένου να κάνουν τις επιλογές εκείνες που θα τους διαμορφώσουν σε κριτικούς καταναλωτές ειδών διατροφής.
Αφού στην εισαγωγική ενότητα ενημερωθήκαμε για τη Μεσογειακή διατροφή ας προσπαθήσουμε να καταρτήσουμε ένα εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής βασισμένο σε αυτή. Η ομάδα θα πρέπει να προτείνει τόσο το προγράμμα διατροφής, όσο και τα συγκεκριμένα υλικά με τα οποία θα παρασκευαστεί.
Στάδιο 1ο : Καταγραφή – Συλλογή πληροφοριών για τα τρόφιμα
Εργασία στην ολομέλεια: Αρχικά θα πρέπει να επιλέξετε τα φαγητά που θα θέλατε να μαγειρέψετε με βάση τη Μεσογειακή πυραμίδα. Θυμηθείτε να λάβετε υπόψη σας τόσο τα είδη της διατροφής όσο και την ποσότητα καθενός εβδομαδιαία.
ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΒΒΑΤΟ ΚΥΡΙΑΚΗ
ΠΡΩΙΝΟ
ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ
ΓΕΥΜΑ
ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ
ΒΡΑΔΥΝΟ
-Για να μαγειρευτούν όλα αυτά τα φαγητά θα πρέπει να ψωνίσετε τα απαραίτητα υλικά. Καταρτείστε λοιπόν μια λίστα για ψώνια και στη συνέχεια κατηγοριοποιήστε τα υλικά σας.
Εργασία σε ομάδες: Η κάθε ομάδα θα αναλάβει να διερευνήσει μια κατηγορία προϊόντων. Για παράδειγμα:
1. κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά, γαλακτοκομικά
2. φρούτα, λαχανικά, πατάτες
3. ελαιόλαδο, ελιές, όσπρια, ξηροί καρποί
4. γλυκά, αδρά επεξεργασμένα δημητριακά και τα προϊόντα τους (ψωμί ολικής άλεσης, ζυμαρικά, μη αποφλοιωμένο ρύζι, αλεύρι ολικής άλεσης κ.ά.)
- Επισκεφθείτε τα καταστήματα ειδών διατροφής που έχετε ήδη καταγράψει στην προηγούμενη ενότητα. Η κάθε ομάδα θα συλλέξει τις παρακάτω πληροφορίες ανά κατηγορία τροφίμων (η στήλη με τα τροφοχιλιόμετρα θα συμπληρωθεί στην επόμενη δραστηριότητα).
Πίνακας 3.
Για κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά, γαλακτοκομικά
Τρόφιμο/ Προέλ./ Τροφοχιλιόμετρα/ Τιμή-κιλό/ Συσκευασ./Κατεψυγ./ Βιολογ./Ολοκλ.γεωρ.ή ορ.γεω.πρακτικης/Χωρίς σήμανση
Πίνακας 4.
Για φρούτα, λαχανικά, πατάτεςΤρόφιμο/Προέλ/Τροφοχιλιόμετρα/Τιμή-κιλό/Συσκ/Βιολογ./Ολοκ.γεωργ(ορθής γεωρ.πρακ)/Χωρ.σημαν
Πίνακας 5.
Για ελαιόλαδο, ελιές, όσπρια, ξηρούς καρπούςΤρόφιμο/Προέλ/Τροφοχιλιόμετρα/Τιμή-κιλό/Συσκ/Βιολογ./Ολοκ.γεωργ(ορθής γεωρ.πρακ)/Χωρ.σημαν
Πίνακας 6.
Για αδρά επεξεργασμένα δημητριακά και τα προϊόντα τουςΤρόφιμο/Προέλ/Τροφοχιλιόμετρα/Τιμή-κιλό/Συσκ/Βιολογ./Ολοκ.γεωργ(ορθής γεωρ.πρακ)/Χωρ.σημαν
- Επιστρέφοντας στην τάξη η κάθε ομάδα, αφού επεξεργαστεί τα στοιχεία που συνέλεξε, οργανώνει μια παρουσίαση συγκρίνοντας τις τιμές των προϊόντων σε σχέση:
o με τη χώρα προέλευσης
o με τον τρόπο παραγωγής (βιολογικό, ολοκληρωμένης διαχείρισης, παραδοσιακής γεωργίας)
o τον τρόπο παρουσίασης του προϊόντος (συσκευασμένο ή μη κ.λ.π.)
Στάδιο 2ο:
Τα τροφοχιλιόμετρα! «Για να φάτε το πρωινό σας εξαρτάσθε περίπου από το μισό πληθυσμό του πλανήτη. Έτσι είναι δομημένος ο κόσμος μας… θα έχουμε ειρήνη στη γη μόνο όταν αναγνωρίσουμε αυτή τη βασική αρχή…»
Dr Martin Luther King Junior
Για τη μεταφορά των τροφίμων από τον τόπο παραγωγής στον τόπο κατανάλωσης («τροφοχιλιόμετρα») χρησιμοποιούνται μεταφορικά μέσα, τα οποία επιβαρύνουν το περιβάλλον με εκπομπές CO2, που προέρχονται από τα καύσιμα, που χρησιμοποιούν. (http://www.wwf.gr/images/pdfs/pe/trofoxiliometra.pdf -8/3/2011)
Η μεταφορά των προϊόντων είναι ένας από τους παράγοντες τους οποίους θα εξετάσουμε προκειμένου να αποφασίσουμε ποια προϊόντα θα προτείνουμε για το εβδομαδιαίο πρόγραμμα Μεσογειακής διατροφής το οποίο καταρτίζουμε.
- Κάθε ομάδα θα πρέπει να υπολογίσει τα «τροφοχιλιόμετρα» των τροφίμων, που κατέγραψε στον πίνακά της. Θα χρησιμοποιήσει έναν παγκόσμιο χάρτη, πάνω στον οποίο θα μετρήσει με υποδεκάμετρο τις αποστάσεις. Στη συνέχεια, λαμβάνοντας υπόψη την κλίματα του χάρτη και εφαρμόζοντας την θεωρία των αναλόγων ευθυγράμμων τμημάτων (Ευκλείδιος γεωμετρία Α΄και Β΄Λυκείου) θα βρει τις αποστάσεις που «ταξίδεψαν» τα διάφορα τρόφιμα μέχρι να φτάσουν στο ράφι του καταστήματος στο οποίο τα καταγράψετε.
Τα αποτελέσματα θα τα σημειώστε στους αρχικούς πίνακες ( Πίνακες 3,4,5,6), δίπλα από την προέλευση κάθε προϊόντος.
3ο Στάδιο:
Προϊόντα Συμβατικής, Βιολογικής ή Ολοκληρωμένης Γεωργίας; Στα καταστήματα τροφίμων καταγράψατε πολλά προϊόντα τα οποία έχουν παραχθεί με βάση διαφορετικά είδη γεωργίας. Στο στάδιo αυτό θα αποφασίσετε από ποιο είδος γεωργίας θα προέρχονται τα προϊόντα που θα επιλέξετε. Ξεκινώντας από τα παρακάτω κείμενα διεξάγετε μια ηλεκτρονική έρευνα για τα διαφορετικά είδη γεωργίας και όταν συγκεντρώσετε όλα τα στοιχεία συμπληρώστε τον πίνακα 7. Η κάθε ομάδα στη συνέχεια θα πρέπει να αποφασίσει αν θα αγοράσει προϊόντα Βιολογικής, Ολοκληρωμένης ή Συμβατικής Γεωργίας αιτιολογώντας την απόφαση της.
Για τον εμπλουτισμό του εδάφους με θρεπτικά στοιχεία δεν χρησιμοποιούνται ανόργανα λιπάσματα (χημικές ουσίες), αλλά εφαρμόζονται μέθοδοι όπως η αμειψισπορά* και η χλωρή λίπανση**. Γίνεται λογική χρήση των γεωργικών μηχανημάτων και για την αντιμετώπιση των παρασίτων χρησιμοποιούνται οι βιολογικές μορφές καταπολέμησης όπως για παράδειγμα χρήση ουσιών που προέρχονται από άλλα φυτά όπως τσουκνίδα κλπ. Τα βιολογικά προϊόντα πιστοποιούνται από ειδικό φορέα πιστοποίησης.
Το σύστημα Ολοκληρωμένης διαχείρισης στη γεωργική παραγωγή στηρίζεται στην ορθολογική διαχείριση του εδάφους, φυτοπροστασίας, λίπανσης, άρδευσης. Δηλαδή χρησιμοποιούνται λιπάσματα και φυτοφάρμακα, όταν πρέπει και σε ποσότητες που πρέπει, χρησιμοποιείται όσο νερό είναι απαραίτητο, εφαρμόζοντας νέες μεθόδους και νέα τεχνολογία. Τα προϊόντα που παράγονται είναι ποιοτικά και ασφαλή για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον και πιστοποιούνται από ειδικό φορέα πιστοποίησης ή αρμόδια αρχή.
Η συμβατική γεωργία χρησιμοποιεί υλικά και μεθόδους, ώστε να αυξήσει την γεωργική παραγωγή. Κάνει ανεξέλεγκτη χρήση αγροχημικών, αλλά παρουσιάζει μεγάλες αποδόσεις. Αναπτύχθηκε μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο, όταν ο πληθυσμός της γης άρχισε να αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς και η παραγωγή τροφίμων να μη μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του. Συνέχισε να υφίσταται, επειδή ο έλεγχος των παραγόμενων προϊόντων ήταν ανύπαρκτος, η πίεση για «καθαρά τρόφιμα» από τους καταναλωτές ήταν ελάχιστη και η γνώση γύρω από τους κινδύνους τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον, ήταν μικρή.
* αμειψισπορά είναι η εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι.
** χλωρή λίπανση είναι η καλλιέργεια ψυχανθών, όπως για π.χ βίκος, κουκιά, μπιζέλια κλπ, τα οποία σπέρνουμε και τα παραχώνουμε στο επιφανειακό χώμα πριν ανθίσουν. Είναι από τους καλύτερους τρόπους να εμπλουτίσουμε το χώμα μας με άζωτο.
Για τα κτηνοτροφικά προϊόντα μπορείτε να δείτε τις μικρού μήκους ταινίες animation: http://www.themeatrix.com/
Περισσότερες πληροφορίες, αλλά και παιχνίδια για τη βιολογική γεωργία θα βρείτε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βιολογική γεωργία στην ιστοσελίδα της για παιδιά: http://ec.europa.eu/agriculture/organic/the-farm_el
Πίνακας 7.
Συγκριτικός πίνακας των τριών τρόπων γεωργικής παραγωγής
Χρήση αγροχημικών/Χρήση ΓΤΟ Χρήση/Γεωργ. μηχανημ./Ποσότ. παραγωγής/Έλεγ.για χημικά υπολείμματα (πιστοποίηση)/Ασφαλή για το περιβάλλον/Ασφαλή για την υγεία μας/Τιμή
Βιολογικό
Ολοκληρωμένης
Συμβατικής
Τι άλλο θα θέλατε να μάθετε;
Επισκεφθείτε φορείς πιστοποίησης της παραγωγής γεωργικών προϊόντων ή παραγωγούς και ρωτήστε τους ότι άλλο θα θέλατε να μάθετε για αυτό κάθε τρόπο παραγωγής τροφίμων. Στις ιστοσελίδες http://www.agrocert.gr/pages/category.asp?catID=6 και http://www.dionet.gr/ μπορείτε να βρείτε πολλά στοιχεία για την πιστοποίηση της παραγωγής γεωργικών προϊόντων και να προετοιμαστείτε για τις επισκέψεις σας.
4ο Στάδιο:
Τα λιπάσματα στη γεωργική παραγωγή – Πειραματική διάταξη.
Στο τελευταίο στάδιο θα ασχοληθούμε με τα λιπάσματα μέσα από ένα πείραμα. Κατά τη διάρκεια του πειράματος θα φυτέψετε μαρούλια, τα οποία θα λιπάνετε με αζωτούχο λίπασμα και στη συνέχεια θα μετρήσετε την ποσότητα του νιτρικού και αμμωνιακού αζώτου, το οποίο δεν συγκρατείται από το φυτό και απομακρύνεται με το νερό του ποτίσματος. Όλες οι εργασίες του πειράματος καταγράφονται σε ημερολόγιο, όπως επίσης και οι μετρήσεις σε πίνακα.
Το πείραμα θα το υλοποιήσει η κάθε ομάδα, έτσι ώστε να συγκρίνετε τα αποτελέσματα σας.
Υλικά που χρειάζεται η κάθε ομάδα:
o 3 τελάρα πλαστικά ή φελιζόλ (Α, Β, Γ), ιδίου μεγέθους, που στο κάτω μέρος τους να υπάρχουν μικρά κενά για την απορροή του νερού του ποτίσματος
o 1 τσουβαλάκι χαλίκι
o Χώμα αρκετό να γεμίσει τα τελάρα
o 3 πλαστικά πιάτα ζαρντινιέρας
o 12-18 μικρά φυτά μαρουλιού
o 3 γυάλινα δοχεία με καπάκι
o 25g λιπάσματος Νιτρικής Αμμωνίας
Υπόδειγμα ημερολογίου:
Ημερομηνία Είδος εργασίας
…. .. Μεταφύτευση σε αποστάσεις 20Χ20cm. Πότισμα.
…... Πότισμα με ψεκασμό
Εργασία σε ομάδες: Η κάθε ομάδα θα αναλάβει να καλλιεργήσει μαρούλια σε 3 τελάρα χρησιμοποιώντας διαφορετικές ποσότητες λιπάσματος σε κάθε ένα τελάρο. Κάθε ομάδα θα τηρεί ημερολόγιο εργασιών και θα συμπληρώνει τον κοινό πίνακα με τις μετρήσεις. Πρακτικά κάθε ομάδα επαναλαμβάνει το ίδιο πείραμα. Η επανάληψη είναι απαραίτητη στο πείραμα γιατί όσες πιο πολλές μετρήσεις έχουμε, τόσο περισσότερο τα συμπεράσματά μας πλησιάζουν στο πραγματικό γεγονός και ισχύουν για μεγαλύτερο κύκλο περιπτώσεων.
Φύτεμα: Βάζουμε αδιάβροχα ταμπελάκια στα τελάρα ως εξής: Α (Βιολογική καλλιέργεια) Β (Ολοκληρωμένη καλλιέργεια) και Γ (Συμβατική καλλιέργεια). Ρίχνουμε χαλίκι και στα 3 τελάρα, ώστε να σχηματιστεί στρώμα πάχους 1-2 cm. Στη συνέχεια τα γεμίζουμε με χώμα. Φυτεύουμε σε κάθε ένα από 4-6 φυτά μαρουλιού (ανάλογα με το μέγεθος του τελάρου), σε αποστάσεις 20Χ20cm περίπου και ποτίζουμε μέχρι το νερό να αρχίσει να τρέχει από το τελάρο.
1η εβδομάδα:
Όλη την εβδομάδα ψεκάζουμε καθημερινά τα φυτά μας με νερό, έτσι ώστε το χώμα να έχει υγρασία.Στο τέλος της 1ης βδομάδας λιπαίνουμε τα φυτά μας ως εξής:
Στο τελάρο Α (Βιολογική καλλιέργεια) δεν ρίχνουμε λίπασμα.
Στο τελάρο Β (Ολοκληρωμένη καλλιέργεια) ρίχνουμε 2g λίπασμα.
Στο τελάρο Γ (Συμβατική καλλιέργεια) ρίχνουμε 7g λίπασμα.
Φροντίζουμε ώστε κάτω από κάθε τελάρο να υπάρχει το πιάτο της ζαρντινιέρας. Μετά τη λίπανση ποτίζουμε το κάθε τελάρο με 2Kg νερό. Το νερό που βγαίνει από κάθε τελάρο, χύνεται στο πιάτο και από εκεί το ρίχνουμε στο γυάλινο δοχείο. Το νερό διηθείται με ένα πανί, ώστε να απομακρυνθεί το χώμα και μετράται η περιεκτικότητά του σε νιτρικό και αμμωνιακό άζωτο (νιτρικά και αμμωνιακά ιόντα)
2η εβδομάδα:
Ποτίζουμε τα φυτά μας κάθε μια-δυο μέρες, χρησιμοποιώντας 1λίτρο νερού για κάθε τελάρο. Στο τέλος της 2ης βδομάδας λιπαίνουμε τα φυτά μας ως εξής:
Στο τελάρο Α δεν ρίχνουμε λίπασμα.
Στο τελάρο Β ρίχνουμε 6g λίπασμα.
Στο τελάρο Γ ρίχνουμε 21g λίπασμα.
Φροντίζουμε ώστε κάτω από κάθε τελάρο να υπάρχει το πιάτο της ζαρντινιέρας και ποτίζουμε με 2Kg νερό. Το νερό που βγαίνει από κάθε τελάρο, χύνεται στο πιάτο και από εκεί το ρίχνουμε στο γυάλινο δοχείο. Το νερό διηθείται με ένα πανί, ώστε να απομακρυνθεί το χώμα και μετράται η περιεκτικότητά του σε νιτρικό και αμμωνιακό άζωτο (νιτρικά και αμμωνιακά ιόντα)
3η – 4η εβδομάδα:
Τις επόμενες δυο βδομάδες ποτίζουμε τα φυτά μας κάθε δυο-τρεις μέρες, χρησιμοποιώντας 1λίτρο νερού για κάθε τελάρο. Στο τέλος της 4ης βδομάδας και αφού ποτίσουμε τα φυτά με 2 λίτρα νερό, ακολουθώντας τις ίδιες διαδικασίες μετράμε το νιτρικό και αμμωνιακό άζωτο στο νερό. Συλλογή: Όταν τα φυτά είναι έτοιμα (ανάλογα με την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες) κόβονται και ζυγίζονται την ίδια μέρα. Κατόπιν ποτίζουμε και μετράμε το νιτρικό και αμμωνιακό άζωτο.
Τα αποτελέσματα των μετρήσεων και των υπολογισμών γράφονται σε πίνακες ώστε να γίνονται εύκολα οι συγκρίσεις και η εξαγωγή συμπερασμάτων.
Νιτρικό άζωτο* Αμμωνιακό άζωτο**
ημερομηνία Α Β Γ Α Β Γ
1η εβδομάδα
2η εβδομάδα
4η εβδομάδα
Μετά το κόψιμο
ΒΑΡΟΣ ΦΥΤΩΝ (g)
τελάρο 1 2 3 4 5 6 Μ.Ο.
Α
Β
Γ *το άζωτο που περιέχεται σε μορφή νιτρικών ιόντων
** το άζωτο που περιέχεται σε μορφή αμμωνιακών ιόντων
Δυσμενείς επιπτώσεις από τη χρήση λιπασμάτων
Ρύπανση λόγω υπερβολικής λίπανσης παρατηρείται και στα υπόγεια νερά, όπου τα νιτρικά (NO3) μπορούν να φθάσουν σε πολύ υψηλές συγκεντρώσεις (μεγαλύτερες των 50mg/lt που θεωρείται το ασφαλές ανώτατο όριο) και να τα καταστήσουν ακατάλληλα για ύδρευση. Τα νιτρικά προέρχονται από τα αζωτούχα λιπάσματα και πιστεύεται ότι συμμετέχουν στο σχηματισμό καρκινογόνων ουσιών που προσβάλλουν το πεπτικό σύστημα. Η υπερβολική αζωτούχος λίπανση μπορεί να δημιουργήσει συσσώρευση νιτρικών κυρίως στα φυλλώδη λαχανικά, …, σε βαθμό που αυτά γίνονται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία. Το 20-30% των νιτρικών μπορεί να εισέλθει στον ανθρώπινο οργανισμό με το νερό της άρδευσης. Το υπόλοιπο 70-80% εισέρχεται με την κατανάλωση κρέατος -το οποίο έχει υποστεί επεξεργασία με συντηρητικά που περιέχουν νιτρικά- και λαχανικών.…Η μακροχρόνια λίπανση με αζωτούχα λιπάσματα κάνει τα εδάφη πιο όξινα. Οι μεταβολές της οξύτητας του εδάφους επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους προς το φυτό. …Η μεταβολή της οξύτητας και η ελάττωση της σταθερότητας της δομής του εδάφους μπορούν να μειώσουν τη γονιμότητα του και κατ’ επέκταση τις αποδόσεις των καλλιεργούμενων φυτών.
Δυσμενείς επιπτώσεις από την αλόγιστη χρήση λιπασμάτων παρατηρούνται και στην ατμόσφαιρα. Μεγάλες ποσότητες αζώτου εκλύονται από τα λιπάσματα με τη μορφή αερίων, κυρίως στοιχειακού αζώτου, υποξειδίου του αζώτου και αμμωνίας (Ν2, Ν2O, NH3). Το υποξείδιο του αζώτου (N2O) παίζει σημαντικό ρόλο στην καταστροφή της στοιβάδας του όζοντος της στρατόσφαιρας και συμβάλλει στη διαταραχή των κλιματικών συνθηκών του πλανήτη μας εφόσον εκφράζονται φόβοι ότι το Ν2O συμμετέχει στη δημιουργία του «φαινομένου του θερμοκηπίου». Η αμμωνία, μαζί με άλλες ενώσεις που ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα, συμβάλλει στο φαινόμενο της «όξινης βροχής». Έχει διαπιστωθεί ότι η βιομηχανοποιημένη γεωργία παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία του τελευταίου φαινομένου.
http://www.env-edu.gr/Chapters.aspx?id=125 ανασύρθηκε 25/3/2011
ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ
Η Οδηγία 91/676/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης προβλέπει ότι τα κράτη μέλη υποχρεούνται: -να προσδιορίζουν τα υπόγεια ύδατα, που περιέχουν ή θα μπορούσαν να περιέχουν περισσότερο από 50 mg/l νιτρικών ιόντων
-τα χαρακτηρίζουν ευπρόσβλητες ζώνες. Για το χαρακτηρισμό των ευπρόσβλητων ζωνών παρακολουθούν επί ένα έτος τη συγκέντρωση νιτρικών ιόντων στα γλυκά ύδατα
-εκπονούν προγράμματα δράσης όσον αφορά τις χαρακτηρισμένες ευπρόσβλητες περιοχές για να επιτύχουν τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων που προκαλείται άμεσα ή έμμεσα από νιτρικά ιόντα γεωργικής προελεύσεως και - στην πρόληψη της περαιτέρω ρύπανσης αυτού του είδους….
http://kireas.org/smf/index.php?topic=684.0 ανασύρθηκε 25/3/2011
Όταν ολοκληρωθεί το πείραμα η κάθε ομάδα οργανώνει μια πλήρη αναφορά για την πορεία και τα αποτελέσματα του πειράματος.
Εργασία στην ολομέλεια: Όταν ολοκληρωθούν τα πειράματα σας συγκρίνετε τα αποτελέσματα της κάθε ομάδας και βγάλτε το μέσο όρο των μετρήσεων σας. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα θα συντάξει την τελική αναφορά του πειράματος. Οργανώστε τα κείμενα σας με βάση τα στάδια του πειράματος, τα αποτελέσματα/μετρήσεις, συμπεράσματα, παρατηρήσεις σχετικά με την χρήση λιπασμάτων.
Πρόταση! Μπορείτε να επεκτείνετε τις καλλιέργειες σας δημιουργώντας ένα μικρό σχολικό κήπο με λαχανικά στον οποίο θα εφαρμόσετε όποια μέθοδο καλλιέργειας αποφασίσετε σαν ομάδα. Αν το σχολείο σας δεν έχει διαθέσιμο κήπο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παρτέρια ή να εξετάσετε τη δυνατότητα προσωρινής χρήσης μιας μικρής έκτασης κοντά στο σχολείο για τις καλλιέργειες σας.
5ο Στάδιο: Επιλογή των προϊόντων.
Στην ολομέλεια: Έχοντας λοιπόν εξετάσει αρκετούς παράγοντες για τα προϊόντα μας έφθασε η ώρα που θα επιλέξουμε τι θα ψωνίσουμε. Η κάθε ομάδα θα επιλέξει τα προϊόντα τα οποία θα αγοράσει και θα αιτιολογήσει τις επιλογές της με βάση τα παρακάτω κριτήρια:
o Βιολογικής – Ολοκληρωμένης – Συμβατικής γεωργίας
o Τροφοχιλιόμετρα
o Τιμή
Πρόταση! Τρώμε στο σχολείο Μεσογειακά. Από το ταμείο της τάξης σας μπορείτε να κάνετε τα ψώνια που έχετε αποφασίσει και να ζητήσετε τη βοήθεια των οικογενειών σας για την παρασκευή του κολατσιού μιας εβδομάδας στο σχολείο σας. Τα μαρούλια της παραγωγής σας θα χρησιμοποιηθούν στο πρόγραμμα! Καλή σας όρεξη!
Δ. Ποια είναι τα αίτια και οι επιπτώσεις των διατροφικών κρίσεων;
Διδακτικός σκοπός της ενότητας αυτής είναι να κατανοήσουν οι μαθητές/τριες τα αίτια και τις επιπτώσεις της πείνας στον άνθρωπο και τις κοινωνίες, ανά τον πλανήτη και ανά τις εποχές. Οι μαθητές/τριες θα διερευνήσουν και θα προβληματιστούν για τις λύσεις του προβλήματος της πείνας μέσα από τη δράση των διεθνών οργανισμών, οι οποίοι προσπαθούν να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν τις επισιτιστικές κρίσεις στον πλανήτη.
Δ.1. Έχουν όλοι οι άνθρωποι του πλανήτη την ίδια πρόσβαση στα τρόφιμα;
Οι διαφορετικές διατροφικές συνθήκες ανά τον κόσμο αποτέλεσαν το θέμα της έρευνας των Peter Menzel and Faith D'Aluisio, στο λεύκωμα «Hungry Planet: What The World Eats» το οποίο δημοσίευσαν το 2005. Η έρευνα περιλαμβάνει 30 οικογένειες από 24 διαφορετικές χώρες. Οι συγγραφείς ακολούθησαν τις οικογένειες για μια εβδομάδα και κατέγραψαν τα είδη τροφίμων που κατανάλωσαν, καθώς και το ποσό που ξόδεψαν για αυτά. Μερικές από τις φωτογραφίες μπορείτε να δείτε εδώ, αλλά μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο περισσότερες αν στη μηχανή αναζήτησης γράψετε το όνομα του βιβλίου.
Η οικογένεια Revis από τις ΗΠΑ
Εβδομαδιαία έξοδα: 341.18$
(φωτό: TIMES magazine 7/2005)
Η οικογένεια Sobczynscy από την Πολωνία.
Εβδομαδίαια έξοδα: 151,27$
(φωτό: TIMES magazine 7/2005)
Η οικογένεια Ahmet από την Αίγυπτο.
Εβδομαδιαία έξοδα: 68,53$
(φωτό: TIMES magazine 7/2005)
Η οικογένεια Aboubakar από το Τσαντ. Εβδομαδιαία έξοδα: 1,23
(φωτό: TIMES magazine 7/2005)
Αφού αναζητήσετε από το διαδίκτυο περισσότερες περιπτώσεις που περιλαμβάνονται στο βιβλίο η κάθε ομάδα θα αναλάβει να μελετήσει 2-3 οικογένειες. Φροντίστε να παρατηρήσετε, τα ποσά που δαπανήθηκαν, τα είδη των τροφίμων και ποτών, τις συσκευασίες τους, τον αριθμό των μελών και τη σύνθεση της οικογένειας, τις γεωγραφικές περιοχές στις οποίες ζουν και ότι άλλο σας κάνει εντύπωση. Η κάθε ομάδα θα οργανώσει μια παρουσίαση power point με τα συμπεράσματά της.
Στην ολομέλεια: Συζητείστε στην ολομέλεια τις διαφορές που συναντήσατε ανάμεσα στις οικογένειες που μελετήσατε. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των τροφίμων σε κάθε οικογένεια (συσκευασμένα, φρέσκα κ.λ.π.). Σε ποιες περιπτώσεις τα τρόφιμα δεν επαρκούν για μια πλήρη διατροφή; Με ποια από τις οικογένειες μοιάζει η δική σας;
Δ.2. Γιατί κάποιοι λαοί στον πλανήτη πεινάνε;
Μια από τις αποστολές του ΟΗΕ είναι η πρόληψη και η επίλυση επισιτιστικών κρίσεων στον πλανήτη. Για το σκοπό αυτό μέσα στα πλαίσια του ΟΗΕ το 1945 ιδρύθηκε ο FAO (Food and Agriculture Organisation) με σκοπό την καταπολέμηση της πείνας στον πλανήτη.
Στην ιστοσελίδα του FAO για τα παιδιά http://www.fao.org/kids/en/index.html μπορείτε να βρείτε πάρα πολλά στοιχεία για την πείνα και την πολιτική του οργανισμού.
Για παράδειγμα, μπορούμε να γνωρίσουμε την αποστολή του οργανισμού μέσα από τη δουλειά ενός εργαζόμενου σε αυτόν:
Όνομα: Αζιζ Αρια, Οικονομολόγος, ηλικία 38, Τόπος γέννησης Αφγανιστάν.
«Δουλεύω στην υπηρεσία του FAO Σύστημα Πληροφόρησης και Έγκαιρης προειδοποίησης για τη Διατροφή και τη Γεωργία. Η δουλειά μας είναι να παρακολουθούμε για πιθανές κρίσης τροφίμων και σημαίνουμε συναγερμό αν διαπιστώσουμε ότι επέρχεται μια τέτοια κρίση. Παρακολουθώ την κατάσταση των τροφίμων στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, τα Βαλκάνια και το Αφγανιστάν.
Πώς μπορείτε να προβλέψετε μια επισιτιστική κρίση;
Αρχικά εκτιμούμε πόσο φαγητό χρειάζεται μια χώρα ανάλογα με τον πληθυσμό της. Μετά μετράμε την ικανότητα μιας χώρας να ανταπεξέλθει στις ανάγκες αυτές. Αυτό σημαίνει ότι κρατάμε στοιχεία πολλά διαφορετικά πράγματα. Υπάρχει αρκετή βροχόπτωση για μεγαλώσουν τα δημητριακά; Έχει πέσει υπερβολική βροχή; Είναι πλημμυρισμένα τα χωράφια; Ποια είναι η κατάσταση των αποταμιευτήρων; Υπήρξε σοβαρή επιδρομή από ακρίδες ή προσβολή από παράσιτα;
Τα οικονομικά είναι επίσης σημαντικά. Αν οι τιμές του σιταριού πέσουν, οι αγρότες θα αντιμετωπίσουν τη φτώχεια. Θα μπορούν να αντιμετωπίσουν τα έξοδα για την συντήρηση της φάρμας τους για την επόμενη χρονιά; Θα είναι σε θέση να αγοράσουν τρόφιμα; Προσέχουμε επίσης τις συναλαγματικές διακυμάνσεις και το επίπεδο των εισοδημάτων. Αν το νόμισμα μιας χώρας χάσει σε αξία, οι εισαγωγές θα είναι πιο ακριβές. Θα μπορούν οι άνθρωποι να εισάγουν τρόφιμα;
Χρησιμοποιούμε όλες αυτές τις λεπτομερείς πληροφορίες για να φτιάξουμε ένα διάγραμμα διακύμανσης των τροφίμων μιας χώρας. Αν οι προβλέψεις μας δείξουν ότι μια χώρα βαδίζει προς διατροφική κρίση, συνεργαζόμαστε με τον ΟΗΕ για να οργανώσουμε μια αποστολή και να εξετάσουμε πώς έχει η κατάσταση επιτόπου.
Οι άνθρωποι συχνά έχουν τρόπους να αντιμετωπίσουν τους δύσκολους καιρούς. Συνήθως μπορούν να βρουν τρόπους μέχρι να γίνουν τα πράγματα καλύτερα. Αν όμως μια χώρα έχει περάσει πολλά χρόνια ξηρασίας ή συρράξεων και είναι εξαιρετικά φτωχή, δεν χρειάζεται και πολύ για να δημιουργηθεί μια κατάσταση όπου ο λοιμός να είναι μια πραγματική πιθανότητα. Όταν βλέπουμε μια επείγουσα κατάσταση να έρχεται, ειδοποιούμε τις κυβερνήσεις και τους δωρητές. Αν σημάνουμε συναγερμό ένα ή δυο μήνες πριν είναι ήδη πολύ αργά. Στοχεύουμε σε τουλάχιστον εξάμηνη προειδοποίηση.
Είναι σημαντική δουλειά. Αν δεν το κάνουμε αυτό είμαι πεπεισμένος ότι θα υπάρξουν σιωπηλοί λοιμοί. Οι κυβερνήσεις φοβούνται να σημάνουν συναγερμό από ντροπή ή φόβο ότι θα φανούν ανίκανες. Πολλοί άνθρωποι θα πεθάνουν.
http://www.fao.org/kids/en/arya.html
Η παγκόσμια προσφορά τροφίμων είναι πάρα πάνω από επαρκής για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες όλου του πληθυσμού της γης αν επιτυγχανόταν δίκαιη και ίση διανομή της τροφής σε όλους. Όμως 820 εκατομμύρια άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες υποσιτίζονται, από τους οποίους πάνω από το 60% ζουν στην υποσαχάρια Αφρική και τη Ν. Ασία.
Cohen, J.M., T. Tirado, N.L. Aberman & B. Thompson 2008. Impact of Climate Change and Bio energy on Nutrition. IFPRJ & FAO. Διαθέσιμο στο www.ifpri.org
…Τρία χρόνια μετά τη διεθνή επισιτιστική κρίση, που προκάλεσε εξεγέρσεις σε δεκάδες φτωχές χώρες ανά τον πλανήτη, οι εκρηκτικές ανατιμήσεις στις τιμές των τροφίμων βάζουν και πάλι φωτιά στην κοινωνική σταθερότητα. …Οι τιμές έχουν ανέλθει σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα…
Μερικές από της αιτίες κρίσης…
• Η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων και η αλλαγή του καταναλωτικού προτύπου στις ραγδαίως αναπτυσσόμενες χώρες, κυρίως την Ινδία και Κίνα.• Αύξηση της ζήτησης για βιοκαύσιμα
• Κλιματικές αλλαγές
• Έλλειψη υδάτινων πόρων
• Αύξηση παγκόσμιου πληθυσμού
• Αστικοποίηση
• Περιορισμός της βιοποικιλότητας.
…σύμφωνα με επιστημονικές μετρήσεις με την υπάρχουσα τεχνολογία και επιστημονική γνώση, αν υπήρχε ΄δίκαιη΄ κατανομή τροφίμων, θα επαρκούσαν για τραφούν ικανοποιητικά.
Από τον ημερήσιο τύπο 27/2/2011 (με προσαρμογές)
Εργασία σε ομάδες: Με βάση τη συνέντευξη του Αζιζ Αρία, αλλά και τα στοιχεία που μπορείτε να βρείτε στο κομμάτι της ιστοσελίδας του FAO σχετικά με την πείνα http://www.fao.org/kids/en/whatishunger.html συμπληρώστε τον παρακάτω εννοιολογικό χάρτη αναλύοντας τα αίτια, τις επιπτώσεις και τα μέτρα σχετικά με την αντιμετώπιση της πείνας στον κόσμο.
Η «πείνα» με ορισμούς…
Επισιτιστική ασφάλεια υπάρχει όταν όλοι οι άνθρωποι συνεχώς έχουν φυσική, κοινωνική και οικονομική πρόσβαση σε επαρκή, ασφαλή και θρεπτική τροφή η οποία καλύπτει τις διατροφικές τους ανάγκες και προτιμήσεις για μια ενεργή και υγιή ζωή. Η οικογενειακή διατροφική επάρκεια είναι η εφαρμογή αυτής της έννοιας σε οικογενειακό επίπεδο, όπου τα άτομα μέσα στο νοικοκυριό είναι η εστία του ενδιαφέροντος.
Επισιτιστική ανασφάλεια υπάρχει όταν οι άνθρωποι δεν έχουν επαρκή φυσική, κοινωνική και οικονομική πρόσβαση στην τροφή όπως ορίστηκε παραπάνω.
Υποσιτισμός υπάρχει όταν οι θερμίδες που προσλαμβάνονται καθημερινά είναι κάτω από την ελάχιστη διατροφική ενεργειακή ανάγκη του οργανισμού, η οποία ορίζεται ως το ποσό ενέργειας που απαιτείται για ελαφριά δραστηριότητα και για να διατηρηθεί το ελάχιστο αποδεκτό βάρος σε σχέση με το ύψος. Διαφέρει από χώρα σε χώρα και από χρόνο σε χρόνο και εξαρτάται από το φύλο και την ηλικιακή σύνθεση του πληθυσμού. Υποσιτισμός και πείνα χρησιμοποιούνται από διεθνείς οργανισμούς με την ίδια έννοια. http://www.fao.org/docrep/013/i1683e/i1683e.pdf
(για τη δημιουργία εννοιολογικών χαρτών μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το kidspiration www.inspiration.com )
Εργασία στην ολομέλεια: Με βάση τα στοιχεία που έχετε επεξεργαστεί συμπληρώστε όλες οι ομάδες μαζί τον εννοιολογικό χάρτη με θέμα την πείνα. Προσπαθήστε να δημιουργήσετε όσο το δυνατό περισσότερες διασυνδέσεις ανάμεσα στις έννοιες.
Η παγκόσμια ημέρα τροφίμων είναι η 16η Οκτωβρίου ημέρα που ιδρύθηκε ο FAO.
Δ.3. Η πείνα είναι τόσο μακριά μας;
Πιστεύετε ότι μόνο κάποιοι λαοί που βρίσκονται πολύ μακριά πεινούν; Η πείνα έχει κάνει την εμφάνιση της σε πολλές κρίσιμες περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
Εργασία σε ομάδες: Ρωτήστε ανθρώπους που έζησαν στην περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα σχετικά με την επισιτιστική κρίση της εποχής.
Πόσο έντονα την έζησαν;
Ποιες είναι οι δικές τους αναμνήσεις;
Πώς ένιωθαν όταν δεν μπορούσαν σαν παιδιά να έχουν τα στοιχειώδη διατροφικά αγαθά;
Τι επιπτώσεις είχε στην υγεία τους;
13.12.41
Πείνα και αθλιότης στους δρόμους και στα σπίτια. Οι άνθρωποι πρίζονται. Πεθαίνουν στους δρόμους. Οι Γερμανοί αφαιρούν το παν. Τα τρόφιμα έχουν φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Το θέαμα ανθρώπων αναίσθητων από την πείνα στα πεζοδρόμια της Λεωφόρου Πανεπιστημίου είναι κάθε μέρα συχνότερο. [...] Στο σταθμό μια γυναίκα πέφτει μπροστά μου σαν κεραυνόπληχτη. Την σηκώνουν, μαζεύεται κόσμος και της δίνει λεφτά. Τι να τα κάνει;
(Ασημ. Πανσέληνος, Φύλλα Ημερολογίου (1941-1943), Αθήνα, Κέδρος, 1993, σ. 118-119) http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1940_1945/occupation/pigi02.html
(ανασύρθηκε στις 25/3/2011)
ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ
(ΣΧΕΔΙΑΣΜΑ Β')
Ι. Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει•
Λαλεί πουλί, παίρνει σπειρί, κ' η μάνα το ζηλεύει.
Τα μάτια η πείνα εμαύρισε• στα μάτια η μάνα μνέει•
Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα, και κλαίει:
" Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ' έχω 'γω στο χέρι ;
Οπού συ μούγινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει."
Διονύσιος Σολωμός
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο ιδρύθηκε ο ΟΗΕ με στόχο να προστατεύσει την ανθρωπότητα από τον όλεθρο ενός νέου πολέμου. Στο πλαίσιο του ΟΗΕ ιδρύθηκε και η UNISEF που ασχολείται με ζητήματα καλής διατροφής και επιβίωσης των παιδιών. Διαβάζοντας τα 54 άρθρα της Σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού http://www.unicef.gr/reports/symb.php#list μπορείτε να εντοπίσετε τα σημεία στα οποία γίνεται αναφορά στις επισιτιστικές ανάγκες των παιδιών;
Διερευνείστε στην ελληνική ιστοσελίδα της UNISEF http://www.unicef.gr/ για δράσεις και προγράμματα του οργανισμού σχετικά με την βελτίωση της επισιτιστικής κατάστασης των παιδιών του πλανήτη.
Δ.4. Μόνο μακριά και σε άλλες εποχές;
Εργασία σε ομάδες: Έχετε ακούσει για συσσίτια απόρων στην περιοχή σας; Μπορείτε να εντοπίσετε κάποιο φορέα που διοργανώνει τέτοιου είδους συσσίτια; Επισκεφθείτε τον και ζητήστε να μάθετε:
Ποιοι είναι οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη αυτά τα συσσίτια;
Γιατί βρίσκονται σε αυτή την ανάγκη;
Ποιοι είναι οι φορείς που οργανώνουν τέτοιου είδους συσσίτια;
Μπορείτε να βοηθήσετε με κάποιο τρόπο;
Εργασία στην ολομέλεια: Συγκεντρώστε όλες οι ομάδες τα στοιχεία που συλλέξατε σχετικά με την σύγχρονη αστική πείνα και συζητείστε για τα αίτια που την προκαλούν καθώς και για τρόπους αντιμετώπισης της.
Δ.5. Τα γενετικά τροποποιημένα είναι λύση;
Ένα ζήτημα που επιχειρεί να δώσει λύση στην επισιτιστική ασφάλεια είναι το θέμα των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Το πρώτο γενετικά τροποποιημένο εδώδιμο αγροτικό προϊόν ‘κατασκευάζεται’ και εμπορεύεται στην αγορά τροφίμων των Η.Π.Α το 1994. Οι ΓΤΟ δημιουργήθηκαν με μεθόδους της γενετικής μηχανικής και μπορούν από μόνοι τους να αντεπεξέρχονται σε δύσκολες εργαστηριακά συνθήκες περιβάλλοντος, ενώ παράλληλα προστατεύονται από τους φυσικούς εχθρούς τους με τρόπους που ποικίλουν ανά οργανισμό. ΓΤΟ υπάρχουν σαν συστατικά σε πολλές τροφές (π.χ. καλαμπόκι, σόγια) που χρησιμοποιούμε. Οι απόψεις σχετικά με το θέμα των ΓΤΟ είναι πολλές και τα επιχειρήματα «υπέρ» και «κατά» διχάζουν την επιστημονική κοινότητα και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Εσείς τι λέτε για αυτό;
Εργασία σε ομάδες: Αφού μελετήσετε τα παρακάτω κείμενα που αναφέρονται στους ΓΤΟ, κάντε και τη δική σας έρευνα σχετικά με το θέμα αυτό. Στη συνέχεια χωριστείτε σε δύο ομάδες. Η μια ομάδα θα συγκεντρώσει και θα καταγράψει επιχειρήματα ΥΠΕΡ των ΓΤΟ και η δεύτερη ΚΑΤΑ. Η κάθε ομάδα διατυπώνει τα επιχειρήματα της στα παρακάτω ζητήματα:
• ποιες είναι οι επιπτώσεις της καλλιέργειας ΓΤΟ στο περιβάλλον;
• η εισαγωγή των ΓΤΟ έχει κάποια μακροπρόθεσμη επίδραση στην υγεία;
• ο καταναλωτής θα έχει την κατάλληλη πληροφόρηση, προκειμένου να αποφασίζει ο ίδιος αν θέλει να αγοράσει το ΄" μεταλλαγμένο" ή όχι; θα ξέρει δηλαδή τι προϊόν βρίσκεται στο ράφι του supermarket;
• πώς θα γίνεται η ενημέρωση του καταναλωτή;
• η βιοτεχνολογία και πιο συγκεκριμένα οι ΓΤΟ μπορούν να επιλύσουν το διατροφικό πρόβλημα;
… Ως Γενετικά Τροποποιημένος ορίζεται ο Οργανισμός του οποίου το γενετικό υλικό* δεν έχει τροποποιηθεί** με φυσικό πολλαπλασιασμό ή ανασυνδυασμό, αλλά με την εισαγωγή τροποποιημένου γονιδίου ή γονιδίου που προέρχεται από άλλη ποικιλία ή είδος.
*το γενετικό υλικό καθορίζει τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες ενός οργανισμού
**αλλάξει
http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=436 ανασύρθηκε 26/3/2011
Σπύρος Αδαμόπουλος, ειδικός σύμβουλος επί θεμάτων βιοτεχνολογίας:
Σε πειραματικές δοκιμές στον αγρό και από την αυξανόμενη και σε μεγάλη κλίμακα εμπορική διακίνηση και καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων φυτών, δεν έχουν εμφανιστεί αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, αντίθετα είναι δυνατό να προκύψουν περιβαλλοντικά οφέλη, όπως μικρότερη κατανάλωση πόρων, λιγότερο ρυπαίνουσες γεωργικές τεχνικές. κλπ. Για την προστασία της δημόσιας υγείας λαμβάνεται ειδική φροντίδα, ώστε να μη μεταφέρονται σε αυτά γονίδια που είναι γνωστό ότι προκαλούν αλλεργίες.
Οι σπόροι και τα πρωτογενή προϊόντα, που περιέχουν γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, πρέπει να φέρουν ειδική ετικέτα. Η σήμανση επιβάλλεται, όταν το νέο προϊόν είναι διαφορετικό από το παραδοσιακό, όταν ενδέχεται να έχει πιθανές επιπτώσεις στην υγεία ορισμένων ατόμων ή να υπάρχουν ιδιαίτερες ηθικές ανησυχίες. Παράλληλα πρέπει να παρέχονται οι σχετικές πληροφορίες από ειδικούς επιστήμονες και αντικειμενική ενημέρωση από τα ΜΜΕ.
Η χρήση ΓΤΟ θα βοηθήσει ώστε να καλυφθεί η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση τροφίμων χωρίς ο άνθρωπος να επεκτείνει την καλλιεργήσιμη γη καταφεύγοντας σε αποψίλωση.
Νίκος Σιδηράς, καθηγητής του Τμήματος Φυτικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ακόμη είναι πολύ νωρίς να αποφανθούμε για τις πιθανές επιπτώσεις/πλεονεκτήματα που ενδέχεται να έχουν οι ΓΤΟ στα διάφορα τρόφιμα, στους φυσικούς πόρους (έδαφος, νερό, αέρας) και στη βιοποικιλότητα. Επίσης, η γνώση και ιδιαίτερα η εμπειρία είναι ανεπαρκής για οποιαδήποτε συμπεράσματα στο θέμα της υγείας λόγω της κατανάλωσης τέτοιων προϊόντων.
Πάντως, είτε αφορά γενετικό υλικό είτε προϊόντα κατανάλωσης από γενετικά τροποποιημένους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς θα πρέπει το λιγότερο να ισχύουν οι ίδιοι κανόνες που ισχύουν και για τα βιολογικά προϊόντα. Θα πρέπει δηλαδή να αναγράφεται στη συσκευασία ο τρόπος παραγωγής τους, να φέρουν ετικέτα πιστοποιητικού οργανισμού και να τοποθετούνται σε ξεχωριστά ράφια.
Καταλήγοντας, η Ευρώπη παράγει πέντε φορές περισσότερα τρόφιμα από όσα καταναλώνει, οι ΓΤ ποικιλίες είναι λιγότερο αποδοτικές από τις ήδη υπάρχουσες, δεν σταματούν τις εφαρμογές των αγροχημικών, αυξάνουν το κόστος παραγωγής και τυχόν επικράτησή τους θα εξαφανίσει τις παραδοσιακές ποικιλίες και τα είδη. Όμως το πλέον επικίνδυνο είναι ότι η διαχείριση του γενετικού υλικού θα γίνεται από λίγους που θα κατέχουν την τεχνογνωσία παραγωγής ΓΤΟ.
Συνεντεύξεις στο περιοδικό ΒΙΟΡΑΜΑ (2004) με προσαρμογές
Ενδιαφέρουσα στοιχεία θα βρείτε επίσης και στην εργασία των συμμαθητών/τριών σας του 2ου ΓΕΛ Γέρακα για τα ΓΤΟ στην παρακάτω ιστοσελίδα: http://ecostuger.blogspot.com
http://www.greenpeace.org/greece/el/campaigns/gmos/-/
Νομοθεσία και Σήμανση:
Η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία προβλέπει τη σήμανση συσκευασμένων προϊόντων, αν περιέχουν ή προέρχονται από μεταλλαγμένα. Στην περίπτωση αυτή, στη λίστα των συστατικών του προϊόντος θα πρέπει να αναγράφεται «περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ή Γ.Τ.Ο.)».Για τα ζωικά προϊόντα όμως δεν προβλέπεται σήμανση, ακόμα και αν για την παραγωγή τους έχουν χρησιμοποιηθεί μεταλλαγμένες ζωοτροφές. Αυτό σημαίνει ότι ο καταναλωτής όταν αγοράζει κρέας, κοτόπουλο, γάλα, αβγά ή ψάρι δεν μπορεί να γνωρίζει αν αυτά προέρχονται από ζώα που έχουν τραφεί με μεταλλαγμένα ή όχι. http://www.greenpeace.org/greece/el/campaigns/gmos/-/
Ε. Μια μέρα Μεσογειακής διατροφής για όλο το σχολείο!
Αφού συγκεντρώσατε πολλά στοιχεία σχετικά με τη Μεσογειακή διατροφή, αλλά και για το είδος των γεωργικών προϊόντων που επιλέγετε να αγοράσετε είναι ώρα να μοιραστείτε όλες αυτές τις γνώσεις με το υπόλοιπο σχολείο και την γύρω κοινότητα.
Με βάση το εβδομαδιαίο πρόγραμμα μεσογειακής διατροφής που καταρτίσατε στην ενότητα Γ επιλέξτε να παρασκευάσετε κάποια φαγητά και καλέστε σε μια γιορτή συμμαθητές/τριες, καθηγητές/τριες, γονείς και όποιον άλλον από την κοινότητα γύρω από το σχολείο κρίνετε.
Για την οργάνωση της γιορτής θα πρέπει να κατανείμετε μεταξύ σας τα καθήκοντα για την προετοιμασία της:
Στην ολομέλεια:
Θα επιλέξετε τα φαγητά που κρίνετε σκόπιμο να έχετε στη γιορτή.
Το ενημερωτικό υλικό που θα διανείμετε στους καλεσμένους σας.
Τον τρόπο προβολής της εκδήλωσης σας.
Τον τόπο και τον χρόνο διεξαγωγής.
Όποια άλλη λεπτομέρεια κρίνετε σκόπιμη.
Ενημερωτικό υλικό: Στο ενημερωτικό υλικό φροντίστε να περιγράψετε το είδος των προϊόντων που χρησιμοποιήσατε αιτιολογώντας τις επιλογές σας. Αξιοποιήστε όλα τα επιχειρήματα που έχετε αναπτύξει κατά την υλοποίηση της εργασίας.
Τρόποι προβολής: Οργανώστε ένα σχέδιο προβολής και δημοσιοποίησης της δράσης. Μπορείτε να προτείνετε την δημιουργία αφίσας, την ανακοίνωση στα τοπικά ΜΜΕ, στο διαδίκτυο κ.λ.π.
Βιβλιογραφία
Cohen, J.M., T. Tirado, N.L. Aberman & B. Thompson (2008). Impact of Climate Change and Bio energy on Nutrition. IFPRJ & FAO.
Menzel, P. & D'Aluisio, F., (2005), «Hungry Planet: What The World Eats».
Βασιλοπούλου Μ. (2001) Ο χάρτης εννοιών ως εργαλείο μάθησης, Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
Καλτσίκης, Π. Ι. (1989), ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ. ΑΠΛΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ. Β΄ έκδοση. Α. Σταμούλης, Πειραιάς. σελ. 419.
Πέτας, Γ. (2004), «Όταν ο άνθρωπος αποφασίζει για τη φύση», Βιόραμα, Τεύχος 6, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2004, σ: 34-39.
Στεφανόπουλος Ν. και Μπαζίγου Κ., (2005), «Επίλυση προβλήματος»: Μια διδακτική πρόταση στη διδασκαλία της εκπαίδευσης για την αειφορία», Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών, Έρευνα και Πράξη, Τεύχος 15, 2005, σ. 30-36.
Φλογαΐτη, Ε. (2006), Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
Χρήσιμες ιστοσελίδες
http://www.fao.org/kids/en/whatishunger.html Ιστοσελίδα του FAO για παιδιά (αγγλικά)http://ec.europa.eu/agriculture/organic/the-farm_el Ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα βιολογικά προϊόντα για παιδιά (ελληνικά)
http://www.nut.uoa.gr/dietaryGR1.html Ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου Αθηνών για τη Μεσογειακή διατροφή.
www.inspiration.com Λογισμικό για την κατασκευή εννοιολογικών χαρτών.
http://www.wwf.gr/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=168&Itemid=176
Ιστοσελίδα της WWF HELLAS με πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για γεωργία και διατροφή.
http://www.env-edu.gr/packs/peinastonkosmo/5_drastiriotites.html Ιστοσελίδα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με πολλές διαθεματικές δραστηριότητες σχετικές με την πείνα στον κόσμο.
http://www.eatlowcarbon.org Ιστοσελίδα στην οποία μπορείς να υπολογίσεις τις εκπομπές CO2 κάθε τροφής.
http://www.greenpeace.org/greece/el/campaigns/gmos/-/ Ιστοσελίδα της Greenpeace με πολλές πληροφορίες για τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (Μεταλλαγμένα) (ελληνικά)
http://www.agrocert.gr/pages/category.asp?catID=6 Ιστοσελίδα της Agrocert οργανισμού που εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και έχει αποστολή την πιστοποίηση των γεωργικών προϊόντων.
http://www.dionet.gr/ Ιστοσελίδα με πολλές πληροφορίες για τα Βιολογικά προϊόντα και για την πιστοποίηση τους.
Ενδιαφέρουσες ταινίες:
«Πολίτικη κουζίνα», (2003) Σκηνοθέτης: Τ. Μπουλμέτης.
«Η γιορτή της Μπαμπέτ», (1988) Σκηνοθέτης: Γκάμπριε
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου