ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ( PROJECT )

 Η ΜΕΘΟΔΟΣ  project
Μαθαίνω με ερωτήσεις.
    Ο όρος project στα Ελληνικά.
    Ο ορος «project» μεταφράζεται ποικιλότροπα στα ελληνικά.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, μεταφράζεται ως:
    Σχέδιο.
    Πλάνο.
    Έρευνα.
 2. Γενικά  project χαρακτηρίζεται ένα έργο που υλοποιείται. Ο χαρακτηρισμός περιλαμβάνει όλα τα βήματα υλοποίησης, δηλαδή τον σχεδιασμό, τη διεξαγωγή και την ολοκλήρωση του έργου. Το project εκτελείται από ομάδα ατόμων με συλλογική εργασία.
3. Ο όρος «project» σε σχέση με την εκπαίδευση.
Ο όρος «project» σε σχέση με την εκπαίδευση ερμηνεύεται, μεταξύ άλλων, ως: .
   Μελέτη.
   Έρευνα. 
   Εργασία.
4.Ο όρος «μέθοδος project» στην εκπαίδευση αναφέρεται σε μια εκπαιδευτική διαδικασία που οδηγεί στη μάθηση και η οποία βασίζεται στην οργάνωση και ανάπτυξη σχεδίων-έργων κάθε μορφής και σε κάθε επίπεδο.
Πρόκειται για μια μέθοδο ομαδικής έρευνας και δράσης στην οποία συμμετέχουν εκπαιδευτικοί και μαθητές σε ισότιμη βάση. Το κέντρο βάρους στη μέθοδο project μετατίθεται από τον δάσκαλο στους μαθητές, και από την ατομική στη συλλογική μορφή εργασίας.
Είναι μια ενδιαφέρουσα διεργασία μάθησης που μπορεί να πραγματοποιηθεί τόσο στο σχολείο όσο και έξω από αυτό, ενώ δεν αφορά μόνο ένα μάθημα, αλλά είναι διεπιστημονική και διαθεματική.
Η πραγματοποίηση ενός εκπαιδευτικού project απαιτεί την εργασία των μαθητών  γενικότερα των εκπαιδευομένων, ενταγμένων σε ομάδες  και την ενεργό συμμετοχή όλων στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση του έργου.

5. Ο όρος «διεπιστημονικότητα»
Με τον όρο «διεπιστημονικότητα» εννοούμε την ανάλυση ενός θέματος με βάση όλα τα γνωστικά αντικείμενα του αναλυτικού προγράμματος μιας ταξης η καποια από αυτά. Συνήθως υπάρχει κάποιο γνωστικό αντικείμενο από το οποίο παίρνεται η αφορμή για την εκπόνηση ενός project.
Αυτό το γνωστικό κομμάτι λειτουργεί ως αφετηρία και ακολουθούν τα υπόλοιπα.

6. Πώς μπορούμε να αναλύσουμε διεπιστημονικά ένα θέμα.
Ας το δούμε με ένα παράδειγμα.
Ας υποθέσουμε το θέμα «Ποτάμι». Μπορεί να εμπλακεί το μάθημα της Χημείας, όπου π.χ θα  αναζητηθεί υλικό στο σχολικό εγχειρίδιο για να περιγραφεί ο κύκλος του νερού. Στη Μουσική θα αναζητηθούν τραγούδια που αφορούν ποτάμια. Στην Νεοελληνική  Γλώσσα μπορούν να αναζητηθούν λογοτεχνικά έργα. Στη  Γεωλογία-Γεωγραφία θα αναζητηθούν ποτάμια που περνούν από σημαντικές πόλεις. Στην Ιστορία θα αναζητηθούν αρχαίοι πολιτισμοί που αναπτύχτηκαν κοντά σε ποτάμια κτλ.

7. Ο όρος «διαθεματικότητα»
Με τον όρο «διαθεματικότητα» εννοούμε την ανάλυση ενός θέματος με βάση τα ερωτήματα που θέτουν οι ίδιοι οι μαθητές γι' αυτό.

8. Πώς μπορούμε να αναλύσουμε  διαθεματικά ένα θέμα.
Ας το δούμε με ένα παράδειγμα.
Ας υποθέσουμε ξανά το θέμα «Ποτάμι». Από τους μαθητές προκύπτουν τα ακόλουθα ερωτήματα και αποφασίζεται αυτά και να διερευνηθούν.

•  Ποια είναι τα δέκα μεγαλύτερα ποτάμια στον πλανήτη;

•  Τα ελληνικά ποτάμια αντιμετωπίζουν πρόβλημα ρύπανσης:

• Ποια ποτάμια της Ευρώπης αποτελούν σύνορα κρατών:

•  Ποιοι μύθοι, διηγήματα και τραγούδια υπάρχουν για τα τρία μεγαλύτερα

            ελληνικά ποτάμια;

• Ποια είδη πανίδας και χλωρίδας συναντώνται στα ελληνικά ποτάμια:

•  . Ποια ελληνικά ποτάμια αποτελούν προστατευόμενες περιοχές;

 9. Πορεία που μπορεί να ακολουθήθει κατά την εφαρμογή του  ένα σχολικό project.
    Η πορεία αυτή που μπορεί να  είναι η εξής:

• . Πρωτοβουλία-πρόταση για το θέμα του project (προβληματισμός).

• . Ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την πρωτοβουλία και επιλογή του θέματος.

• . Από κοινού καθορισμός των στόχων.

• . Σχεδιασμός της εργασίας και διαμόρφωση των πλαισίων δράσης(ποιος θα συμμετέχει στην εξέλιξη του προγράμματος, ποιες υποομάδες θα σχηματιστούν, με τι θα ασχοληθεί κάθε ομάδα, ποιοι ειδικοί θα κληθούν η θα συνεργαστούν κτλ.).

• . Υλοποίηση του project με ανάληψη επιμέρους εργασιών σε ομαδικό και ατο¬μικό επίπεδο, και με παρεμβολή διαλειμμάτων ενημέρωσης, ανατροφοδότησης και συζήτηση  διαπροσωπικών σχέσεων. Το στάδιο αυτό μπορεί να διακριθεί σε τρία μέρη, τα οποία είναι: 
• η συλλογή πληροφοριών, η οργάνωση και αξιολόγηση των πληροφοριών, η αξιοποίηση και εφαρμογή των πληρο¬φοριών.

• . Περάτωση του project με συζήτηση των αποτελεσμάτων, προγραμματισμό λήψης μέτρων, σύνθεση και παρουσίαση.

• . Αξιολόγηση του project.

  Σε όλα τα στάδια είναι απαραίτητη η ενεργός συμμετοχή των μαθητών και η διακριτική παρέμβαση
  του εκπαιδευτικού.

10. Τα τελικά προιόντα μιας διεπιστιμονικής ερευνητικής διαδικασίας που αναπτύσσει η μαθητική ομάδα είναι:

• Η ερευνητική έκθεση.
• Το τέχνημα 
• Η δράση παρέμβασης  

11.Τα προϊόντα της διεπιστημονικής ερευνητικής διαδικασίας που
 αναπτύσσει η μαθητική ομαδα είναι:

1. Η ερευνητική Έκθεση.
2.Το Τέχνημα
3. Η Δράση παρέμβασης.

12. Ερευνητική Έκθεση
Η ερευνητική 'Έκθεση παρουσιάζει σε συνεχή λόγο το θέμα της έρευνας και την προβληματική του, τους στόχους, τις ερευνητικές διαδικασίες συλλογής και επε¬ξεργασίας
των δεδομένων, τα συμπεράσματα και την κριτική τοποθέτηση της ομάδας στον τρόπο που εργάστηκε, στα συμπεράσματα που συνήγαγε και τις πολιτικές και ηθικές συνεπαγωγές τους.

13. Το Τέxvημα
Το Τέχνημα εκφράζει την κεντρική ιδέα της Ερευνητικής Εργασίας και μπορεί να έχει τη μορφή κατασκευής, καλλιτεχνικής σύνθεσης, δισδιάστατης ή τρισδιά¬στατης αναπαράστασης, κολάζ αφίσας, βίντεο, φιλμ, δρώμενου για την έκ¬φραση κάποιας κεντρικής ιδέας ή την ανάδειξη κάποιου ζητήματος. Υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες το τέχνημα δεν είναι απλή έκφραση της ερευνητικής Εργασίας, αλλά το κύριο μέρος της εργασίας. Πρόκειται συνήθως πολύπλοκες κατασκευές της συγχονης τεχνολογίας, ψηφιακής και μη, τις οποίες όμως θα συνοδεύει κείμενο που θα εξηγεί αναλυτικά:
1.    Τη σκοπιμότητα  της κατασκευής,
2.    Τις θεωρητικές βάσεις στις οποίες στηρίχτηκε η κατασκευή και πώς αυτές επι¬λέχθηκαν.
3.    Τα δυνατά σημεία της κατασκευής και τα αδύνατα που πρέπει να βελτιωθούν,
4.    Τη σπουδαιότητα του τεχνήματος από κατασκευαστικής και από χρηστικής πλευράς
5.    Τη σημασία του για τα άτομα και το σύνολο.

14. Οι δράσεις.
Οι δράσεις μπορεί να συμπεριλαμβάνουν:
1.    οργάνωση μιας σχολικής εκδρομής ή εκδήλωσης με συγκεκριμένη εστίαση,
2.    ένα πρόγραμμα  για την αλλαγή ατομικών και ομαδικών στάσεων, προκατα¬λήψεων και επιλογών των μελών, ή/και
3.    μεγαλύτερης έκτασης παρεμβάσεις στο άμεσο περιβάλλον του σχολείου και της τοπικής κοινότητας η στο ευρύτερο της κοινωνίας ,πάντοτε με την εποπτεία των υπεύθυνων για την Ερευνητική Εργασία εκπαιδευτικών.


15.Τι πρέπει να γνωρίζουν οι μαθητές για τον ρόλο τους ως μελοι μιας ομάδας.

 Οι μαθητές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι ως μέλη ομάδας αναλαμβάνουν δεσμεύσεις, τις οποίες, αν δεν τηρήσουν, όλη η ομάδα θα υποστεί τις επιπτώ¬σεις της ασυνέπειάς τους. Τέτοιες δεσμεύσεις είναι, για παράδειγμα, ότι
. Θα προετοιμάζονται πριν από κάθε συνάντηση της ομάδας και θα ολοκλη¬
ρώνουν εγκαίρως, εντός του χρονοδιαγράμματος, τις προγραμματισμένες εργασίες.
. Θα συμμετέχουν ενεργά και θετικά στις δράσεις και τις συζητήσεις της ομά¬δας με πληροφορίες, ιδέες, επιχειρήματα και προτάσεις.
. Θα βοηθούν τα μέλη της ομάδας στις δυσκολίες τους, αλλά και θα ζητούν
από τους άλλους βοήθεια με στόχο την πρόοδο του συλλογικού έργου.
. Θα ενθαρρύνουν και θα επαινούν κάθε θετική προσπάθεια των άλλων μελών της ομάδας τους.

16. Πώς θα πρέπει να επιλέγουν θέμα Ερευνητικής Εργασίας οι μαθητές της Α' λυκείου.
 Η διαδικασία επιλογής είναι σε γενικές γραμμές η ακόλουθη:
. Μέσα από συνεργασίες εκπαιδευτικών διαφορετικών μαθημάτων και με συ¬γκεκριμένη διαδικασία
διαμορφώνονται ( πάντα με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών) και επιλέγονται σε
κάθε σχολείο προτεινόμενα θέματα ερευνητικών εργασιών ανά τετράμηνο.
. Οι μαθητές της Α' Λυκείου, αφού ενημερωθούν για τα προτεινόμενα θέμα¬τα, δηλώνουν προτιμήσεις θεμάτων,
και με βάση την πρώτη τους προτίμηση, όπου αυτό είναι εφικτό, οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν
τα «Τμήματα Ενδιαφέ¬ροντος» με 16-20 μαθητές.
Ωστόσο, εάν σε κάποιες περιπτώσεις κάποιοι από τους μαθητές δεν καταστεί δυνατόν να ενταχθούν στο θέμα της πρώτης τους προτίμησης, θα έχουν προτεραιότητα στην επιλογή θεμάτων στο επό¬μενο τετράμηνο.
. Στη συνέχεια τα Τμήματα Ενδιαφέροντος έχουν την πρώτη τους συνάντηση με τους υπεύθυνους καθηγητές κάθε θέματος για να διαμορφώσουν τις μα¬θητικές ομάδες, να εξειδικεύσουν το θέμα και τα ερευνητικά ερωτήματά του, να κατανείμουν το θέμα και τα υποθέματα στις ομάδες και να προγραμματί¬σουν χρονικά τις δράσεις τους.
. Οι μαθητές στο εξής θα εργάζονται χωρισμένοι σε 4-5 ομάδες, στο πλαίσιο
    των οποίων θα κάνουν την εσωτερική κατανομή ρόλων και εργασιών.